• Autor: Michał Berliński
Jak mam otrzymać swoją część spadku po rodzicach, którym jest mieszkanie własnościowe, jeżeli zamieszkuje w nim mój brat i nie chce się z niego wyprowadzić i zgodzić na sprzedaż? Mieszkanie spadkowe jest zajmowane i uniemożliwia to jego sprzedaż i podział zysków.
W opisanym przez Pana przypadku spadek przypadł kilku osobom, tzn. Panu i Pańskiemu bratu. Mieszkanie spadkowe obecnie jest zajmowane. Jeżeli z orzeczenia sądowego stwierdzającego nabycie spadku nie wynika nic nadzwyczajnego, to pomiędzy spadkobiercami powstała wspólność praw i obowiązków spadkowych. Zgodnie z art. 1035 Kodeksu cywilnego do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy współwłasności w częściach ułamkowych. Na ten moment nie mam wiedzy, czy widnieje Pan w księdze wieczystej nieruchomości jako jej współwłaściciel, czy w księdze dalej widnieje tylko i wyłącznie spadkodawca. Jednakże samo stwierdzenie nabycia spadku nie określa, w jaki sposób tym spadkiem należy władać. Bowiem do czasu przeprowadzenia działu spadku każdy ze spadkobierców ma prawo do współposiadania przedmiotów należących do spadku, chyba że spadkodawca powołał w testamencie wykonawcę testamentu, ale myślę, że nie miało to miejsca w niniejszym przypadku. Pański brat wobec tego nie ma prawa do ograniczania Pańskich możliwości w rozporządzaniu tym majątkiem, który wchodził w skład spadku.
Zobacz również: Sprzedaż mieszkania bez zgody współwłaściciela
Aby przyznać każdemu ze spadkobierców określone przedmioty wchodzące w skład spadku i znieść wspólność praw i obowiązków, należy dokonać działu spadku. Wobec tego, mając na uwadze art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego, dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy pomiędzy spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu, wydanego na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.
Jak Pan zapewne zdaje sobie sprawę, z umownym działem spadku mamy do czynienia w sytuacji, gdy pomiędzy Panem a Pana bratem istniała nić porozumienia co do sposobu sprawowania władzy nad tym majątkiem (mieszkaniem spadkowym). Mając jednak na uwadze zachowanie brata, uważam, że na takie rozwiązanie nie bardzo jest miejsce i możliwość. Wobec tego pozostaje Panu tylko wniosek do sądu o dział spadku i stosowne zarządzenia sądu w tym zakresie. Wobec tego należy zwrócić się do sądu z wnioskiem o przeprowadzenie działu spadku. Samo postępowanie będzie toczyło się w trybie nieprocesowym, w sądzie właściwym dla spadku, tzn. zapewne w tym samym, który orzekał o nabyciu przez Pana spadku. Wniosek o dział spadku powinien dotyczyć całego spadku. Wszystkie rzeczy, które wchodziły w skład spadku, musi Pan wykazać w tym wniosku. W Pana sytuacji będzie to przede wszystkim nieruchomość – należy ją dokładnie określić i opisać. Jeśli chodzi o pozostałe formalności, to taki wniosek koniecznie składa się na piśmie, jako uczestników musi Pan wskazać innych spadkobierców. Do celów dowodowych wystarczy akt własności nieruchomości lub odpis z księgi wieczystej i odpis postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Należy pamiętać również o dokonaniu opłaty wpisowej od wniosku — wynosi ona 500 zł – lecz można wnosić o zwolnienie od tej opłaty w części lub w całości.
Zobacz również: Czy można sprzedać swoją część spadku?
Dokonanie działu spadku wymaga ustalenia składu i wartości spadku. Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego wartość i skład spadku ustala sąd. We wniosku należy również wskazać wartość nieruchomości, wedle Pańskiej najlepszej wiedzy. Stan spadku, czyli to, co wchodziło w jego skład, ustala się według chwili otwarcia spadku, a więc chwili śmierci spadkodawcy, a wartość spadku według cen z chwili dokonania działu spadku, czyli cen aktualnie obowiązujących. Jeżeli uczestnicy zgodnie określą wartość przedmiotów wchodzących w skład spadku sąd nie będzie ustalał wartości przedmiotów spadkowych. W przypadku sporu pomiędzy uczestnikami co do wartości poszczególnych przedmiotów spadkowych sąd powoła biegłego.
Zobacz również: Sprzedaż nieruchomości w imieniu małoletniego dziecka
Należy mieć również na uwadze sposoby, wedle których sąd może dokonać działu spadku. Pierwszym z nich jest fizyczny podział fizyczny rzeczy, oczywiście o ile to możliwe. W mojej ocenie w Państwa przypadku można stwierdzić od razu, że taki podział jest niemożliwy. Nieruchomość, czyli mieszkanie spadkowe, musi być podzielona w taki sposób, że wszystkie części powstałe po podziale będą od siebie niezależne, w przypadku mieszkania jest to oczywiście prawie niemożliwe. Kolejnym sposobem, zapewne takim, który może mieć miejsce w niniejszym przypadku, jest taki podział majątku (nieruchomości), w którym to Sąd przyzna nieruchomość na własność np. Pana bratu, z obowiązkiem spłaty na Pana rzecz. Kwota spłaty oczywiście zależy od wysokości Pańskiego udziału oraz wyceny nieruchomości. Sąd może również rozłożyć spłatę na raty. No i trzecim sposobem dokonania podziału jest zarządzenie sprzedaży majątku wchodzącego w skład spadku za pośrednictwem komornika, w trybie licytacji nieruchomości. Wtedy po uzyskaniu należności ze sprzedaży oraz pokryciu kosztów, biegłego, sądowych i komornika — należność zostanie podzielona na Pana i brata wedle udziałów.
Musi Pan pamiętać, że na dzień dzisiejszy ma Pan takie same prawa do nieruchomości jak i Pański brat — o ile nie ma innych orzeczeń sądowych. Nikt nie zabroni Panu nawet wejścia do tego mieszkania, po przyjeździe np. policji może Pan udowodnić swoje prawo, okazując postanowienie sądu. Należy jednak w sprawie interweniować w miarę szybko, brat bowiem może zwlekać z podziałem celem ewentualnego skierowania do sądu wniosku o zasiedzenie nieruchomości.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Michał Berliński
Prawnik, absolwent Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w Lublinie. Studia ukończył w 2015 roku obroną pracy magisterskiej w Katedrze Prawa Pracy o temacie „Zakaz konkurencji w trakcie i po ustaniu stosunku pracy”. Podczas studiów praktykował w kancelariach adwokackich i radcowskich oraz w prokuraturze, udzielał również porad prawnych w Uniwersyteckiej Poradni Prawnej głównie z zakresu prawa cywilnego oraz rodzinnego. Ukończył aplikację komorniczą w Izbie Komorniczej przy Sądzie Apelacyjnym w Lublinie. W 2018 roku uzyskał pozytywny wynik z egzaminu komorniczego i został powołany na stanowisko asesora komorniczego przez Prezesa Sądu Apelacyjnego w Lublinie. Nieprzerwanie od 2015 roku pracuje jako asystent komornika, aplikant, asesor komorniczy i kierownik kancelarii. Aktualnie prowadzi własną kancelarię komorniczą, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Radomiu. Specjalizuje się głównie w prawie cywilnym, rodzinnym, postępowaniu cywilnym oraz egzekucyjnym. Interesuje się również prawem pracy, nieruchomości i ich obrotem, a także prawem nowych technologii i rynkiem e-commerce.
Zapytaj prawnika
