• Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Mąż w chwili zawierania drugiego małżeństwa ma dwoje dorosłych dzieci z pierwszego małżeństwa. Żona też w chwili zawarcia małżeństwa ma dwoje dorosłych dzieci. Mąż i żona wykupują swoje mieszkanie w równych częściach (w hipotece są oboje). Na ogrodzie działkowym ROD mają działkę z domem rekreacyjnym, oboje są w równych częściach jej użytkownikami. Umiera żona. Kto i w jakiej części dziedziczy po matce? Jakie i kiedy działania prawne powinny podjąć dzieci zmarłej żony w sprawie dziedziczenia ustawowego (brak testamentu)?
Z opisu wynika, iż zmarła miała męża i dwoje dzieci własnych oraz dwoje pasierbów. Po zmarłej dziedziczy mąż i jej biologiczne dzieci w częściach równych po 1/3.
Krąg spadkobierców ustawowych i kolejność powoływania ich do dziedziczenia określają przepisy ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Spadkobiercami ustawowymi powołanymi w pierwszej kolejności do dziedziczenia są dzieci zmarłego i jego małżonek. Dzieci zmarłego i jego małżonek dziedziczą w częściach równych a udział małżonka przy dziedziczeniu ustawowym nie może być mniejszy niż jedna czwarta całości spadku. Tu nie ma takiego zagrożenia, spadkobierców jest troje.
Od dnia 28 czerwca 2009 r. na podstawie art. 9341 Kodeksu cywilnego w razie braku małżonka spadkodawcy i krewnych, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku.
Zobacz również: Postępowanie spadkowe po śmierci matki
Zgodnie z art. 9341 znowelizowanego Kodeksu cywilnego pasierb dziedziczy dopiero wtedy, kiedy spadkodawca zmarł nie pozostawiając spadkobierców w postaci:
małżonka,
zstępnych,
rodziców,
rodzeństwa,
dziadków i ich zstępnych.
Pasierb może dziedziczyć jedynie wtedy, kiedy nie żyje oboje jego rodziców biologicznych. Dzieci pozostałego przy życiu małżonka zmarłej nie dochodzą do dziedziczenia.
Potwierdzenie nabycia praw do spadku można uzyskać w sądzie lub u notariusza. O stwierdzeniu nabycia spadku (art. 1025 i nast.) orzeka sąd po przeprowadzeniu postępowania unormowanego w art. 669 i nast. kpc. Sąd wszczyna postępowanie na wniosek osoby mającej interes w stwierdzeniu nabycia spadku (art. 1025 § 1) lub na wniosek prokuratora (art. 7 Kodeksu postępowania cywilnego). Uczestnikami postępowania powinny być osoby mogące wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi (art. 669).
We wniosku należy wskazać, po kim ma być stwierdzone nabycie spadku. Nie jest natomiast konieczne, żeby wskazywać, kto, na jakiej podstawie i w jakiej części spadek dziedziczy. Sąd bowiem nie jest związany granicami żądania i powinien stwierdzić nabycie spadku przez spadkobierców, choćby były nimi inne osoby niż te, które wskazali uczestnicy (art. 677). Celowe jednak jest skonkretyzowanie we wniosku żądania poprzez wskazanie spadkobierców i udziałów, w jakich im spadek przypadł.
Właściwy do rozpoznania wniosku jest sąd spadku, tj. sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zamieszkania w Polsce nie można ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część (art. 628). W braku wymienionych podstaw sądem spadku jest Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy (art. 628 zd. drugie).
Zobacz również: Dziedziczenie działki ROD
Od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku pobiera się wpis stały w kwocie 50 zł
Do wniosku należy dołączyć akt zgony i akty urodzenia spadkobierców oraz akty małżeństwa kobiet spadkobierców, jeśli zmieniły nazwisko.
Na oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku spadkobiercy mają 6 miesięcy od powzięcia wiadomości o powołaniu do spadku – zwykle od śmierci spadkodawcy.
Notariusz może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia, kiedy wszyscy spadkobiercy ustawowi lub testamentowi stawią się jednocześnie przed notariuszem i zgodnie zażądają poświadczenia dziedziczenia, a nadto złożą wymagane prawem dokumenty i oświadczenia.
Następnie trzeba złożyć w US deklarację podatkową w zakresie podatku od spadku.
Zobacz również: Kto dziedziczy po matce?
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Radca prawny od 2005 roku, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Udziela porad z prawa cywilnego, pracy oraz rodzinnego, a także z zakresu procedury cywilnej i administracyjnej. Ma wieloletnie doświadczenie w stosowaniu prawa administracyjnego i samorządowego. Ukończyła również aplikację sądową. Obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika