• Autor: Mateusz Rzeszowski
Przed 2 laty w testamencie otrzymałam po mamie wszystko, co posiadała. Było to mieszkanie i również ogród działkowy. U notariusza zapomniałam wymienić ten ogród działkowy, zostało tylko ujęte mieszkanie. Także w zeznaniu SD-3 nie ujęłam całego spadku tylko mieszkanie. Teraz mam kupca na ogród działkowy. Co zrobić, aby w opisanej sytuacji móc go sprzedać?
Notariusz prawdopodobnie sporządził akt poświadczenia dziedziczenia, dla Pani jako jedynego spadkobiercy. W takim wypadku akt ten musi zawierać postanowienie, z którego wynika, iż dziedziczy Pani cały majątek po spadkodawcy. Dotyczy to również majątku niewskazanego (wyliczonego) bezpośrednio w samym akcie, a który stanowił własność spadkodawcy. Akt poświadczenia dziedziczenia został sporządzony na podstawie art. 1025 Kodeksu cywilnego (K.c.), który mówi:
„Art. 1025 § 1. Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.
§ 2. Domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia, jest spadkobiercą.”
Jak czytamy w § 2 cytowanego przepisu, działa na Pani rzecz domniemanie prawne, co ma niebagatelne znaczenie.
W przypadku ogrodów działkowych zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych. Rodzinne ogrody działkowe zakładane są na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz stowarzyszeń ogrodowych, zgodnie z art. 7 powoływanej ustawy. Prawo użytkowania działki jest ograniczonym prawem rzeczowym określonym w art. 244 K.c. i nie podlega ono dziedziczeniu. Jednak własność składników majątkowych znajdujących się na działce (np. nasadzenia i urządzenia), staje się częścią masy spadkowej i podlega dziedziczeniu.
Jednakże inny przepis ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, a mianowicie art. 38, reguluje inny sposób możliwego nabycia ogródków działkowych w przypadku śmierci działkowca. Mianowicie stanowi on, iż:
„Art. 38. 1. W razie śmierci jednego z małżonków prawo do działki, które przysługiwało obojgu małżonkom, przypada drugiemu małżonkowi. Jeżeli małżonek nie posiadał prawa do działki, może w terminie 6 miesięcy od dnia śmierci małżonka złożyć oświadczenie woli o wstąpieniu w stosunek prawny wynikający z tego prawa, pod rygorem wygaśnięcia prawa do działki.
2. Z chwilą wygaśnięcia prawa do działki w następstwie niedokonania czynności, o której mowa w ust. 1, roszczenie o ustanowienie prawa do działki po zmarłym przysługuje innym osobom bliskim. Roszczenie to wygasa w terminie 3 miesięcy od dnia powstania. Ustanowienie prawa do działki nie może nastąpić przed upływem terminu wygaśnięcia roszczenia.
3. W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, o ustanowieniu prawa do działki rozstrzyga sąd w postępowaniu nieprocesowym, biorąc pod uwagę w szczególności okoliczność, czy osoba uprawniona na podstawie ust. 2, korzystała z działki ze zmarłym.
4. W razie śmierci działkowca niepozostającego w związku małżeńskim, przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio, z tym że roszczenie wygasa w terminie 6 miesięcy od dnia śmierci działkowca.”
Zobacz również: Zgłoszenie nabycia spadku
Z powyższego przepisu wynika, iż w związku z upływem terminu 6 miesięcy od śmierci spadkodawcy nie przysługuje Pani już prawo do złożenia roszczenia, rzecz jasna, o ile takie roszczenie nie zostało złożone już wcześniej. Nie zmienia to faktu, iż w myśl przywołanych wcześniej przepisów Kodeksu cywilnego – w każdym wypadku ma Pani prawo do znajdujących się na terenie ogródka urządzeń i mienia.
Mimo wszystko (jeśli nie złożyła Pani omawianego roszczenia) proponowałbym skontaktować się z organizacją zarządzającą ogródkiem działkowym, gdyż być może uda się polubownie załatwić sprawę.
Odnosząc się natomiast do zeznania podatkowego, które nie wspominało o ogródku działkowym, to zgodnie z art. 4a ustawy z dnia 28
lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn:
„Art. 4a. 1. Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz,
1a. Jeżeli dokumentem potwierdzającym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych jest akt poświadczenia dziedziczenia lub europejskie poświadczenie spadkowe, termin 6 miesięcy, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, do zgłoszenia tego nabycia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego liczy się od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.
2. Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.”
Z powołanych przepisów wynika, że co prawda miała Pani również 6 miesięcy na zgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych od momentu sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, jednak powołując się na ust. 2 przytoczonego przepisu może Pani twierdzić, że dowiedziała się o dziedziczeniu omawianego majątku dopiero niedawno, w związku z czym termin na złożenie oświadczenia biegłby od tego momentu. Przy czym musiałaby Pani uprawdopodobnić, że taka sytuacja miała miejsce. W przeciwnym razie obowiązek podatkowy powstał i powinien być rozliczony.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Mateusz Rzeszowski
Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Specjalizuje się w prawie zamówień publicznych oraz obsłudze prawnej firm. Zajmuje się również sporządzaniem projektów umów, uchwał, regulaminów, polityk oraz innych aktów. Jednocześnie, posiada także szerokie zainteresowania w innych dziedzinach prawa, pozwalające na udzielanie porad w zróżnicowanych stanach faktycznych i prawnych.
Zapytaj prawnika