• Data: 2023-11-22 • Autor: Iryna Kowalczuk
Nie zawsze śmierć bliskiej osoby łączy się z otrzymaniem spadku. Niestety zdarza się bowiem, że ojciec czy matka pozostawiają po sobie nie majątek, a długi. W tej sytuacji przyjęcie takiego spadku wiąże się z kłopotami dla osób dziedziczących. Warto więc wiedzieć, jak zrzec się spadku po ojcu. Rozwijamy temat w oparciu o odpowiedź na pytanie państwa Nowaków:
Miesiąc temu zmarł nasz tata, nie spisał testamentu. Nie pozostawił po sobie żadnego majątku tylko długi bankowe. Mama zmarła przeszło 20 lat temu. Jest nas siedmioro rodzeństwa – pełnoletnich dzieci zmarłego. Czy te długi bankowe przechodzą na nas? Czy powinniśmy odrzuci spadek? Jeżeli tak, czy wnuki i prawnuki zmarłego też powinny to zrobić? Jaka jest procedura odrzucenia zadłużonego spadku po ojcu?
Niestety wszystkie dzieci zmarłego będą dziedziczyć długi po ojcu. Aby tego uniknąć, wszyscy Państwo musicie spadek po zmarłym odrzucić.
Jak to zrobić?
W takiej samej kolejności jak dziedziczenie odbywa się również odrzucanie spadku po ojcu.
Zobacz również: Czy można zrzec się spadku po ojcu na rzecz matki?
Zgodnie z art. 1015 § 1 K.c. – oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.
Przewidziany w art. 1015 § 1 sześciomiesięczny termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku po ojcu z ustawy rozpoczyna się, zarówno dla spadkobiercy ustawowego powołanego w testamencie do spadku, jak i dla pozostałych spadkobierców ustawowych, z dniem dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy. Ponadto może to być np. dzień, w którym spadkobierca powołany w dalszej kolejności dowiedział się o odrzuceniu spadku przez osoby wyprzedzające go przy dziedziczeniu ustawowym, a także dzień, w którym dowiedział się o prawomocnym orzeczeniu o niegodności dziedziczenia takich osób.
Termin 6-miesięczny jest zachowany, gdy przed jego upływem zostanie złożone oświadczenie w sądzie lub przed notariuszem.
Zatem jako dzieci spadkobiercy mają Państwo 6 miesięcy od dnia śmierci ojca na odrzucenie spadku we własnym imieniu.
Odrzucenia spadku należy dokonać przed sądem (sądem właściwym ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania zmarłego) lub przed notariuszem (można udać się do dowolnego notariusza w Polsce). U notariusza lub w sądzie (ale u notariusza procedura jest znacznie szybsza) powinni Państwo pojawić się z aktem zgonu osoby zmarłej, swoimi aktami urodzenia / małżeństwa oraz dowodem osobistym. Wówczas nie powinno być problemów z odrzuceniem spadku.
Jeżeli zdecydują się Państwo odrzucić spadek u notariusza, to każdy notariusz posiada własny wzór takiego dokumentu. Jeżeli chcieliby Państwo odrzucić spadek po ojcu przed sądem, to musicie sporządzić odpowiednie oświadczenie, w którym wyraźnie wskażecie, że odrzucacie spadek po ojcu, należy podać jego dokładne dane personalne, adres zamieszkania, datę i miejsce zgonu, nr aktu zgonu oraz wskażecie, jacy jeszcze są Wam znani inni spadkobiercy po zmarłym wraz z ich danymi personalnymi i adresami zamieszkania oraz wskażecie imiona i daty urodzenia swoich dzieci. Do oświadczenia należy dołączyć akt zgonu, akt urodzenia/małżeństwa oraz dowód uiszczenia opłaty na konto sądu 50 zł.
Zobacz również: Czy sąd informuje o nabyciu spadku?
Jak już Państwo odrzucicie spadek po ojcu, to Wasze pełnoletnie dzieci również muszą to zrobić. Mają na to kolejne 6 miesięcy od dnia, w którym Państwo odrzucą spadek. Dorosłe dzieci odrzucają spadek w ten sam sposób, czyli albo przed notariuszem albo składając oświadczenie do sądu. Każdy, kto odrzuca spadek, musi wskazać znanych mu pozostałych spadkobierców oraz swoje dzieci, jeżeli je posiada. Dwie osoby nie mogą odrzucić spadku wspólnie, każdy musi to zrobić we własnym imieniu.
Po tym, jak Państwo odrzucicie spadek, a mają Państwo też niepełnoletnie dzieci, to również w ich imieniu należy go odrzucić, ponieważ po odrzuceniu spadku przez Was przechodzi on na Wasze dzieci. Jest na to również kolejne 6 miesięcy. Odrzucenia spadku w imieniu małoletnich dzieci nie można jednak dokonać bez zgody sądu opiekuńczego (art. 101 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
Tym samym, aby uzyskać zgodę na odrzucenie spadku w imieniu nieletnich dzieci należy wystąpić do sądu opiekuńczego (którym jest sąd rejonowy, wydział rodzinny i nieletnich, w którego okręgu mieszka dziecko) z wnioskiem o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka.
We wniosku należy uprawdopodobnić, że przyjęcie spadku pozostaje w sprzeczności z dobrem i interesem dziecka.
Wniosek taki podlega opłacie stałej w wysokości 40 zł. Potwierdzenie uiszczenia opłaty należy załączyć do wniosku.
Jeżeli postępowanie przed sądem rodzinnym będzie się przedłużało (a prawdopodobnie tak właśnie będzie), to należy złożyć do sądu
spadku (czyli sądu rejonowego właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania osoby zmarłej) oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego dziecka, zaznaczając jednocześnie, że postępowanie przed sądem rodzinnym o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu dziecka wciąż się toczy (można w sądzie rodzinnym uzyskać stosowne zaświadczenie o tym, że sprawa jest w toku). Przerwie to bieg 6-miesięcznego terminu na złożenie stosownego oświadczenia do czasu wydania zgody przez sąd rodzinny.
Prawnuki też dziedziczą i też muszą odrzucić spadek. Mają na to kolejne 6 miesięcy od chwili, gdy spadek odrzucą wyprzedzające ich w dziedziczeniu wnuki. W przypadku prawnuków, jeżeli są niepełnoletnie, też trzeba wystąpić w ich imieniu o zgodę na odrzucenie spadku do sądu rodzinnego.
Zobacz również: Jak zrzec się długów po śmierci ojca?
Jeszcze co do dziedziczenia spadku z dobrodziejstwem inwentarza – istnieje taka możliwość. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że za długi odpowiadaliby Państwo wyłącznie do wartości czynnej spadku, czyli tego, co odziedziczycie. Jednakże takie przyjęcie spadku wiąże się z koniecznością ustalenia, co dokładnie weszło w skład spadku i jakie są wszystkie długi. Na okoliczność tego trzeba sporządzić wykaz inwentarza osobiście, czyli napisać, co dokładnie wchodzi w skład spadku, jakie były długi itp. Trzeba jednak taki spis robić solidnie, bowiem jeżeli celowo pominie się jakieś długi i później wyjdzie to przed sądem, to za ten zatajony dług spadkobierca odpowiada już całym swoim majątkiem. Albo też można też spis inwentarza powierzyć komornikowi, ale łączy się to ze sporymi kosztami zapłaty za czynności komornicze. Dlatego właśnie nie zalecałabym tego rozwiązania, bowiem w przypadku, gdy zmarły nie pozostawił żadnego wartościowego majątku, przyjęcie spadku nie ma sensu.
Plusem odrzucenia spadku jest to, że praktycznie w ciągu 1 dnia pozbywają się Państwo zadłużonego spadku. Nie będą Państwo nękana przez firmy windykacyjne, nie będzie wezwań do zapłaty itp. A nawet jeżeli będą, to wystarczy, że prześlecie lub pokażecie oświadczenie o odrzuceniu spadku i to zakończy sprawę. Odrzucić spadek warto wówczas, gdy jest on faktycznie zadłużony i wartość długów przekracza znacznie wartość spadku. Jest to najlepsza forma zrzeczenia się spadku po ojcu.
Przykład 1
Ojciec Katarzyny zmarł miesiąc temu. Okazało się, że był zadłużony w firmach pożyczkowych. Rodzina nie chce dziedziczyć takiego długu. Także Katarzyna decyduje się na zrzeczenie się dziedziczenia po ojcu. Udaje się w tym celu do notariusza, podobnie jak jej brat (matka nie żyje). Oboje nie mają dzieci, spadek więc przechodzi na innych krewnych według kolejności.
Przykład 2
Pan Roman pozostawił żyjącą żonę i syna. Niestety pozostały po nim także spore długi, a z majątku tylko nie najnowszy samochód. Kobiety decydują się odrzucić spadek. Robią to w sądzie, ponieważ nie chcą ponosić dużych kosztów. Po odrzuceniu spadku po ojcu córka Romana musi także wnieść do sądu wniosek o możliwość dokonania tego w imieniu swojej małoletniej córki.
Różne sytuacje życiowe przekładają się na rozmaite skutki w naszej codzienności. Po śmierci ojca niestety wiele osób musi poradzić sobie z sytuacją potencjalnego dziedziczenia długów. Aby nie mieć kłopotów z tym związanych, warto rozważyć odrzucenie spadku po ojcu.
Masz sprawy spadkowe, które nie są zamknięte? A może w Twojej rodzinie dochodzi do dziedziczenia? Jeśli nie jesteś pewien, jakie przepisy należy zastosować i jakich formalności dopilnować, najlepiej zgłosić się o poradę do prawnika. Polecamy nasze porady on-line.
Skorzystaj z formularza zadania pytania dostępnego pod tym artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Iryna Kowalczuk
Magister prawa, absolwentka Lwowskiego Państwowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych Ukrainy, uzyskany tytuł: magister prawa ukraińskiego; ukończyła także Studium Podyplomowe prawa UE na Uniwersytecie Warszawskim. Doświadczenie nabyła w trakcie pracy w dwóch kancelariach adwokackich. Ze względu na biegłość w analizie różnorodnych zagadnień prawnych w serwisie ePorady24.pl pełniła funkcję administratora. Udzielała porad z zakresu prawa spadkowego i rodzinnego oraz w sprawach związanych z prawem ukraińskim. Biegle posługuje się zarówno językiem ukraińskim, rosyjskim, jak i polskim. Z serwisem spadek.info współpracowała od początku jego istnienia czyli od 2012 roku.
Zapytaj prawnika
