• Autor: Tomasz Ciasnocha
Odrzuciłam spadek po mężu, który miał długi. Jednakże dostałam po jego śmierci środki z OFE, a także pieniądze za operację i pobyt w szpitalu. Ponadto z pracy wypłacili mi wyrównanie za jakieś zaległości. Czy te pieniądze z OFE wchodzą do masy spadkowej? Czy będę miała jakieś problemy?
Mimo że odrzuciła Pani spadek po mężu, może Pani zgodnie z art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego nabyć część należnych mężowi praw, które z mocy ustawy nie wchodzą do schedy spadkowej po nim, a przechodzą na określone szczególnymi ustawami osoby.
„Art. 922. (…)
§ 2. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami”.
Również Pani może być podmiotem pewnych praw majątkowych w związku z faktem śmierci Pani męża.
Jeśli chodzi o prawa męża z tytułu pracy, część z nich nie wchodzi do masy spadkowej i zgodnie z art. 631 § 2 Kodeksu pracy przechodzą na małżonka zmarłego.
„Art. 631. § 1. Z dniem śmierci pracownika stosunek pracy wygasa.
§ 2. Prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku”.
Nie wskazuje Pani, za jakie „zaległości” otrzymała Pani „wyrównanie” – trudno mi się ustosunkować do tego, czy wchodzą one do masy spadkowej, czy nie.
Zobacz również: Czy odprawa pośmiertna wchodzi do masy spadkowej?
Mimo odrzucenia spadku Pani jako małżonce należy się odprawa pośmiertna po mężu, o której mowa w art. 93 Kodeksu pracy.
„Art. 93. § 1. W razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby, rodzinie przysługuje od pracodawcy odprawa pośmiertna”.
Na fakt wyłączenia odprawy pośmiertnej z masy spadkowej wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z 13.12.2004 r. (II PK 243/04):
„Odprawa pośmiertna nie należy do praw majątkowych ze stosunku pracy w rozumieniu art. 631 § 2 KP. Odprawa pośmiertna nie może wchodzić w skład masy spadkowej, gdyż nie przysługuje zmarłemu pracownikowi, ale jego rodzinie i to jej członkom wymienionym w art. 93 § 4 KP”.
Do masy spadkowej nie wchodzą środki zgromadzone na OFE, które zgodnie z art. 132 ust. 1 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych przekazywane są wskazanym w umowie osobom – tzw. osobom uposażonym, a dopiero w przypadku braku wskazania w umowie osoby uposażonej środki te wchodzą do masy spadkowej i podlegają dziedziczeniu na zasadach ogólnych.
„Art. 132. 1. Środki zgromadzone na rachunku zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego, które nie zostaną wykorzystane zgodnie z art. 131, przekazywane są osobom wskazanym przez zmarłego, zgodnie z art. 82 ust. 1 lub 1a, a w przypadku ich braku wchodzą w skład spadku”.
Zobacz również: Czy środki z OFE wchodzą do spadku?
Do masy spadkowej, zgodnie z art. 831 Kodeksu cywilnego, nie wchodzą również odszkodowania wypłacane z tytułu ubezpieczenia osobom wskazanym w umowie ubezpieczenia.
„Art. 831. § 1. Ubezpieczający może wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej; może również zawrzeć umowę ubezpieczenia na okaziciela. Ubezpieczający może każde z tych zastrzeżeń zmienić lub odwołać w każdym czasie.
§ 11. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek do wykonywania uprawnień, o których mowa w paragrafie poprzedzającym, konieczna jest uprzednia zgoda ubezpieczonego; umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą przewidywać, że uprawnienia te ubezpieczony może wykonywać samodzielnie.
§ 2. Jeżeli wskazano kilka osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia, a nie oznaczono udziału każdej z nich w tej sumie, ich udziały są równe.
§ 3. Suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku po ubezpieczonym”.
Jeżeli środki, o których Pani wspomina, zostały Pani wypłacone i nikt nie żądał od Pani przedłożenia postanowień spadkowych, do ich wypłaty doszło najprawdopodobniej w związku z zaistnieniem wskazanych przeze mnie przypadków. Środki te nie wchodzą do masy spadkowej i wierzyciele Pani męża nie mogą z nich zaspokajać swoich wierzytelności.
Zobacz również: Czy emerytura po mężu jest spadkiem?
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Tomasz Ciasnocha
Prawnik, absolwent Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w Lublinie. Studia ukończył w 2015 roku obroną pracy magisterskiej w Katedrze Prawa Pracy o temacie „Zakaz konkurencji w trakcie i po ustaniu stosunku pracy”. Podczas studiów praktykował w kancelariach adwokackich i radcowskich oraz w prokuraturze, udzielał również porad prawnych w Uniwersyteckiej Poradni Prawnej głównie z zakresu prawa cywilnego oraz rodzinnego. Ukończył aplikację komorniczą w Izbie Komorniczej przy Sądzie Apelacyjnym w Lublinie. W 2018 roku uzyskał pozytywny wynik z egzaminu komorniczego i został powołany na stanowisko asesora komorniczego przez Prezesa Sądu Apelacyjnego w Lublinie. Nieprzerwanie od 2015 roku pracuje jako asystent komornika, aplikant, a teraz jako asesor komorniczy i kierownik kancelarii. W 2018 roku ukończył także projekt edukacyjny „Pracownia Liderów Prawa” – program naukowy pod patronatem Ministerstwa Sprawiedliwości. Specjalizuje się głównie w prawie cywilnym, rodzinnym, postępowaniu cywilnym oraz egzekucyjnym. Interesuje się również prawem pracy, nieruchomości i ich obrotem, a także prawem nowych technologii i rynkiem e-commerce.
Zapytaj prawnika
