• Data: 2024-03-15 • Autor: Marek Gola
Moi rodzice zmarli – matka 3 lata temu, ojciec w tym roku. Oboje byli współwłaścicielami mieszkania spółdzielczego własnościowego. Rodzice mieli 5 dzieci. Brat zmarł w 2007, nie pozostawiając spadkobierców. Gdy matka zmarła, nie przeprowadziliśmy procedury spadkowej. Teraz ojciec zmarł i jedna siostra zrzekła się po ojcu spadku. W tym mieszkaniu mieszka brat (jest zameldowany z dziećmi). Drugi brat i siostra chcą się zrzec praw do tego mieszkania, ja natomiast chcę je przyjąć. Czy rodzeństwo, brat i siostra, mogą u notariusza przekazać mi darowiznę i czy wtedy mogę posiadać większą część mieszkania?
W pierwszej kolejności, by cokolwiek można było robić z udziałami (darować, sprzedawać itp.), konieczne jest przeprowadzenie postępowania spadkowego nie tylko po rodzicach, ale także po bracie, który zmarł w 2007 r. Jeżeli bowiem brat nie pozostawił po sobie dzieci ani żony, to zgodnie z przepisami art. 932 § 1 Kodeksu cywilnego „w braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych”.
Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po ww. trzech osobach można przeprowadzić w ramach jednego postępowania, bowiem uczestnicy postępowania (spadkobiercy) są tacy sami dla każdej ze spraw. Opłata sądowa wynosi zatem 3 x 55 zł. Do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy dołączyć odpisu skróconego aktów zgonu. Od czasu do czasu sądy wymagają odpisów skróconych aktów urodzenia uczestników postępowania, dla upewnienia się, czy uczestnicy są uprawnieni do spadku po spadkodawcach.
Zobacz również: Zrzeczenie się spadku na rzecz innej osoby
Po ustaleniu, komu i w jakim udziale przypada prawo „współwłasności” do ww. lokalu, możliwe jest dalsze rozporządzanie. Zgodnie z art. 198 każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Innymi słowy po wydaniu postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po wyżej wymienionych każdy ze spadkobierców po rodzicach może uczynić ze swoim udziałem co tylko zechce, w tym także przenieś udział na Panią. Czynność taka może być wykonana przed notariuszem. Nadto, o ile rodzeństwo przekazałoby na rzecz Pani swoje udziały i pozostawałaby Pani jedynie z bratem, który jest zameldowany w lokalu, jako uprawnieni do lokalu, mogłaby Pani wystąpić do sądu o dział spadku i przejęcie lokalu na wyłączną własność z obowiązkiem spłaty brata. Dysponując większością udziałów, niejako miałaby Pani większe szanse na przejęcie lokalu w całości, jednakże istotne byłoby także ustalenie, czy brat ma się gdzie wyprowadzić z mieszkania, czy dla Pani lokal ma służyć zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, czy jedynie zwiększaniu majątku.
Bez wątpienia jednak postępowanie spadkowe po całej trójce winno być przeprowadzone, aby każde z Państwa (spadkobierców) mogło swobodnie dysponować swoim udziałem, choćby w celu przekazania go na rzecz Pani.
Darowizna udziałów w mieszkaniu
Sytuacja: Ania i jej brat Tomasz są współwłaścicielami mieszkania po zmarłych rodzicach. Ania planuje wyjechać za granicę i nie jest zainteresowana dalszym utrzymywaniem mieszkania. Decyduje się więc przekazać swoje udziały w mieszkaniu bratu, aby mógł on wygodniej zarządzać nieruchomością.
Rozwiązanie: Ania odwiedza notariusza, aby formalnie zrzec się swoich praw do mieszkania na rzecz Tomasza poprzez akt darowizny. Dzięki temu Tomasz zyskuje pełne prawo do mieszkania, co umożliwia mu swobodne dysponowanie nim w przyszłości, np. sprzedaż lub wynajem.
Spłata udziałów rodzeństwa
Sytuacja: Karol chce zostać jedynym właścicielem mieszkania, które odziedziczył wraz z siostrą Katarzyną. Mieszkanie to stanowi dla niego dużą wartość emocjonalną, a także planuje je zaadaptować na swoje potrzeby mieszkalne.
Rozwiązanie: Karol proponuje Katarzynie wykupienie jej udziałów za ustaloną kwotę. Po osiągnięciu porozumienia, wizyta u notariusza umożliwia formalne przeprowadzenie transakcji. Katarzyna otrzymuje zapłatę za swoje udziały, a Karol staje się wyłącznym właścicielem mieszkania.
Dział spadku z wyłączeniem nieruchomości
Sytuacja: Bracia Piotr i Marek oraz ich siostra Ewa odziedziczyli mieszkanie po rodzicach. Ewa mieszka i pracuje w innym mieście, a bracia chcieliby kontynuować wspólne mieszkanie.
Rozwiązanie: Ewa decyduje się zrzec na rzecz braci swojego udziału w mieszkaniu, w zamian za inne składniki majątku spadkowego, które są dla niej bardziej użyteczne. W tym celu wszyscy udają się do notariusza, aby dokonać niezbędnych zmian w księdze wieczystej, co pozwala Ewie na otrzymanie ekwiwalentu finansowego, a Piotrowi i Markowi na pozostanie współwłaścicielami mieszkania bez jej udziału.
W przypadku zrzeczenia się praw do mieszkania po rodzicach, kluczowe jest przeprowadzenie formalnego postępowania spadkowego, które umożliwi legalne dysponowanie udziałami w nieruchomości. Rodzeństwo może przekazać swoje udziały poprzez darowiznę lub sprzedaż, co pozwoli na skonsolidowanie własności mieszkania w rękach jednej osoby. Należy pamiętać, że takie działania wymagają notarialnego potwierdzenia oraz mogą pociągać za sobą konieczność spłaty pozostałych spadkobierców lub uregulowania innych formalności prawnych.
Potrzebujesz wsparcia w kwestiach spadkowych? Skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online i pomocy w przygotowaniu niezbędnych pism. Nasi eksperci zapewnią Ci kompleksową pomoc, abyś mógł bezproblemowo zarządzać swoim spadkiem. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Zapytaj prawnika
