• Data: 2023-11-07 • Autor: Iryna Kowalczuk
Zabezpieczenie się przed nieoczekiwanymi obciążeniami finansowymi może być kluczowe, szczególnie gdy pochodzą one od osób, z którymi nie łączą nas bliskie stosunki. Dla osób pełnoletnich, jak w przypadku opisanym przez Czytelniczkę, istnieją określone prawne metody ochrony przed długami rodziców, które warto znać i rozważyć. W artykule omówione zostaną możliwości, jak zrzeczenie się dziedziczenia czy odrzucenie spadku, które mogą pomóc uniknąć przejmowania niespodziewanych zobowiązań finansowych po ojcu, z którym więzy zostały zerwane lata temu.
Chciałabym zabezpieczyć się na przyszłość przed jakimikolwiek zobowiązaniami/roszczeniami finansowymi ze strony mojego ojca. Jestem osobą pełnoletnią (powyżej 26. roku życia), rozliczam się indywidualnie. Z ojcem od 3. roku życia nie mam absolutnie żadnego kontaktu i choć przyznał się do ojcostwa (nigdy nie był w związku małżeńskim z moją mamą), to po zasądzeniu alimentów były trudności z ich egzekwowaniem, a wielokrotnie alimenty wypłacane były z funduszu alimentacyjnego. Obawiam się ewentualnego dziedziczenia długów, roszczeń o alimenty, pociągania mnie do odpowiedzialności finansowej w przypadku umieszczenia ojca w ośrodku pomocy społecznej itp. Z niewielu źródeł wiadomo mi, że ojciec wielokrotnie figurował w rejestrze bezrobotnych oraz, że był/jest kawalerem, stąd mam głębokie obawy, że w przyszłości mogą spaść na mnie roszczenia finansowe od – w zasadzie – zupełnie obcej mi osoby. Chciałabym się zabezpieczyć przed takim zagrożeniem ze wszystkich możliwych frontów.
Co się tyczy zabezpieczenia przed długami ojca pani Moniki, które jako jego córka musiałaby spłacać po jego śmierci, to dopóki jej ojciec żyje, ona może zrzec się po nim dziedziczenia. Zgodnie z art. 1048 Kodeksu cywilnego (K.c.): „spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego”. Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia to umowa, na mocy której spadkobierca zrzeka się dziedziczenia ustawowego po swym spadkodawcy. Umowę tę zawierają z jednej strony spadkobierca ustawowy, z drugiej zaś – jego przyszły spadkodawca.
Zobacz również: Czy można wyrzec się ojca?
Zatem aby zrzec się dziedziczenia po ojcu, pomiędzy panią Moniką a ojcem musi zostać spisana umowa notarialna o zrzeczenie się dziedziczenia. Wówczas jako córka nie będzie po jego śmierci niczego dziedziczyć: ani aktywów, ani pasywów, czyli długów. Zgodnie z art. 1049 K.c.:
„§ 1. Zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje również zstępnych zrzekającego się, chyba że umówiono się inaczej.
§ 2. Zrzekający się oraz jego zstępni, których obejmuje zrzeczenie się dziedziczenia, zostają wyłączeni od dziedziczenia, tak jakby nie dożyli otwarcia spadku”.
Zrzeczenie się dziedziczenia rozciąga się również na dzieci pani Moniki, o ile je posiada lub będzie posiadała. Czyli jej dzieci też po dziadku nie będą nic dziedziczyły.
Zrzeczenie się dziedziczenia jest najskuteczniejszym sposobem, aby nie dziedziczyć długów po śmierci spadkodawcy. Zrzeczenie następuje w drodze umowy notarialnej, stąd też w omawianej sprawie do jej zawarcia niezbędna jest wola ojca pani Moniki.
Zobacz też: Obowiązek alimentacyjny wobec rodziców
Jeżeli jednak pani Monice nie uda się zrzec dziedziczenia za życia ojca (bo np. nie będzie chciał zawrzeć z córką takiej umowy), to po jego śmierci może spadek po ojcu odrzucić. Kwestię odrzucenia spadku reguluje art. 1012 K.c.: „spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić”. Z kolei zgodnie z treścią art. 1015 K.c.:
„§ 1. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.
§ 2. Brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym w § 1 jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Co zaś się tyczy zabezpieczenia przed ewentualnym pozwem o alimenty ze strony ojca w stosunku do pani Moniki, to nie ma prawnej możliwości, aby się przed tym ustrzec. Jeżeli mężczyzna ten jest uznany za jej ojca i nie został pozbawiony wobec niej praw rodzicielskich, to niestety ma prawo pozwać córkę o alimenty na swoje utrzymanie bez względu na to, jakim był dla niej rodzicem. Tak samo wygląda kwestia ponoszenia odpłatności za jego ewentualny pobyt w domu opieki społecznej. Zgodnie z art. 61 § 1 ustawy o pomocy społecznej „obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
Możliwość uchronienia się przed taką opłatą przez dziecko osoby umieszczonej w ośrodku daje m.in. art. 64 ust. 7: „Osoby wnoszące opłatę lub obowiązane do wnoszenia opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej można zwolnić z tej opłaty częściowo lub całkowicie, na ich wniosek, po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, w szczególności jeżeli: (…) 7) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty wykaże, w szczególności na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku, rażące naruszenie przez osobę kierowaną do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu obowiązku alimentacyjnego lub innych obowiązków rodzinnych względem osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty”.
W tym przepisie upatrywałabym szansy dla pani Moniki, aby ewentualnie uniknąć opłaty za DPS ojca, ale te kwestie wymagałby osobnej analizy.
Zobacz również: Kto spłaca długi po śmierci ojca?
PRZYCISK_3]
Przypadek Anny z Krakowa: Anna, mając 30 lat, otrzymała wiadomość, że jej ojciec, z którym nie miała kontaktu od dwudziestu lat, zmarł, pozostawiając po sobie znaczne długi. Mimo braku relacji rodzinnej Anna stanęła przed ryzykiem odziedziczenia długów, co mogłoby znacząco wpłynąć na jej stabilność finansową. Dlatego natychmiast udała się do prawnika, który jej wyjaśnił, że ma 6 miesięcy na decyzję co do spadku. Skoro jednak Anna miała pewność, że są tylko długi, to doradził jej odrzucić spadek u notariusza.
Historia Marcina z Poznania: Marcin dowiedział się, że jego ojciec, z którym bardzo rzadko się widywał, zmarł. Ojciec był alkoholikiem i nie potrafił wyjść z tego nałogu, jednak kilka lat przed śmiercią poprosił syna o spotkanie, na którym przyznał się do swojej sytuacji, do długów i zaproponował Marcinowi, aby udali się do jego kuzynki, która była notariuszem, aby spisać umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia. Bardzo to Marcina zaskoczyło, ale kuzynka ojca wyjaśniła mu sytuację i umowa została zawarta. Po pogrzebie Marcinowi przyszła na myśl refleksja, że raz w życiu jego ojciec stanął na wysokości zadania i zaoszczędził mu wizyt wierzycieli.
Sytuacja Karoliny z Warszawy: Karolina, będąca jedyną córką, miała dobre stosunki ze swoim ojcem. Niestety, ojciec zmarł nagle, pozostawiając po sobie zarówno majątek, jak i długi. Nie będąc pewną, jaki będzie bilans spadku, Karolina zdecydowała się na przyjęcie go z dobrodziejstwem inwentarza. Dzięki temu ruchowi, po dokładnym spisie majątku i zobowiązań przez komornika, udało się jej przejąć aktywa, które przewyższały wartość długów.
Podsumowując, istnieją skuteczne metody prawne pozwalające na ochronę przed dziedziczeniem długów, różnych zobowiązań finansowych po rodzicach, z którymi nie utrzymujemy kontaktu lub jesteśmy skonfliktowani. Odpowiednie postępowanie, takie jak zrzeczenie się dziedziczenia czy odrzucenie spadku, wymaga działań prawnych, nawet z wyprzedzeniem, ale może zapewnić spokój finansowy i ochronę majątku. Jest to szczególnie ważne w sytuacjach, kiedy chcemy uniknąć niespodziewanych obciążeń finansowych, które mogą wpłynąć na naszą przyszłość i stabilność ekonomiczną.
Czy obawiasz się, że przyjdzie Ci w przyszłości płacić za błędy życiowe rodzica, na przykład za jego zobowiązania finansowe? Proponujemy Ci profesjonalną pomoc prawną online, która umożliwi Ci zabezpieczenie się przed dziedziczeniem długów. Oferujemy konsultacje dotyczące zrzeczenia się dziedziczenia, odrzucenia spadku oraz innych form ochrony majątkowej. Z nami możesz szybko i wygodnie rozwiązać swoje problemy prawne bez wychodzenia z domu. Skontaktuj się z nami, opisując swoją sprawę w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - Dz.U. 2004 nr 64 poz. 593
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Iryna Kowalczuk
Magister prawa, absolwentka Lwowskiego Państwowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych Ukrainy, uzyskany tytuł: magister prawa ukraińskiego; ukończyła także Studium Podyplomowe prawa UE na Uniwersytecie Warszawskim. Doświadczenie nabyła w trakcie pracy w dwóch kancelariach adwokackich. Ze względu na biegłość w analizie różnorodnych zagadnień prawnych w serwisie ePorady24.pl pełniła funkcję administratora. Udzielała porad z zakresu prawa spadkowego i rodzinnego oraz w sprawach związanych z prawem ukraińskim. Biegle posługuje się zarówno językiem ukraińskim, rosyjskim, jak i polskim. Z serwisem spadek.info współpracowała od początku jego istnienia czyli od 2012 roku.
Zapytaj prawnika
