• Data: 2024-03-11 • Autor: Mateusz Rzeszowski
Czy żona po zmarłym mężu posiadającym rachunek bankowy może wypłacić 50% środków z tego konta jako pozostająca we wspólnocie małżeńskiej oraz dokonać kolejnej wypłaty na podstawie dokonanej za życia przez właściciela konta dyspozycji na wypadek jego śmierci? Moim zdaniem łączą się tutaj dwie niezależne wypłaty, które w całości zlikwidowałyby konto, nie pozostawiając nic dla pozostałych spadkobierców. Chciałbym jednak, aby było to możliwe.
Z Pana opisu wynika, że rachunek bankowy założony był wyłącznie na zmarłego, czyli nie był to rachunek wspólny małżonków, gdyż w takim przypadku żona zmarłego mogłaby nadal zarządzać zgromadzonymi na nim środkami.
Jeśli środki zgromadzone na rachunku wchodziły do majątku wspólnego małżonków, czyli nie znajdowały się tam, np. środki zgromadzone przez małżonka przed powstaniem wspólności ustawowej, ale np. pochodziły z wynagrodzeń za pracę otrzymanych w czasie trwania wspólności ustawowej, to zasadniczo w przypadku śmierci jednego z małżonków, połowa zgromadzonych środków staje się automatycznie własnością żony zmarłego, w myśl art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Ustaje bowiem wówczas wspólność ustawowa.
Zobacz również: Czy pieniądze na koncie wchodzą do spadku
Kwestię dysponowania wkładem na wypadek śmierci właściciela rachunku reguluje natomiast art. 56 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe w następujący sposób:
„1. Posiadacz rachunku oszczędnościowego, rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej może polecić pisemnie bankowi dokonanie - po swojej śmierci - wypłaty z rachunku wskazanym przez siebie osobom: małżonkowi, wstępnym, zstępnym lub rodzeństwu określonej kwoty pieniężnej (dyspozycja wkładem na wypadek śmierci).
2. Kwota wypłaty, o której mowa w ust. 1, bez względu na liczbę wydanych dyspozycji, nie może być wyższa niż dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku.
3. Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci może być w każdym czasie przez posiadacza rachunku zmieniona lub odwołana na piśmie.
4. Jeżeli posiadacz rachunku wydał więcej niż jedną dyspozycję wkładem na wypadek śmierci, a łączna suma dyspozycji przekracza limit, o którym mowa w ust. 2, dyspozycja wydana później ma pierwszeństwo przed dyspozycją wydaną wcześniej.
5. Kwota wypłacona zgodnie z ust. 1 nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku.
6. Osoby, którym na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci wypłacono kwoty z naruszeniem ust. 4, są zobowiązane do ich zwrotu spadkobiercom posiadacza”.
Jak czytamy w cytowanym przepisie, kwota zadysponowana na jego podstawie, nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku. Należy zwrócić uwagę, że przewidziana jest jednakże maksymalna kwota takiej dyspozycji. Jeśli więc, jak wynika z Pana opisu stanu faktycznego, dyspozycja taka została złożona, to żona zmarłego może żądać wypłaty środków, które nie wejdą do masy spadkowej po zmarłym. Jeśli kwota dyspozycji pokrywa pozostałą sumę zgromadzoną na rachunku, to faktycznie zgromadzone środki nie wejdą do masy spadkowej.
Zobacz również: Pieniądze na koncie po śmierci współmałżonka
Przypadek Pani Anny: Pani Anna, po śmierci swojego męża, stanęła przed zadaniem zarządzania finansami pozostawionymi na jego osobistym koncie bankowym. Mąż nie pozostawił żadnej pisemnej dyspozycji na wypadek śmierci, więc Anna, zgodnie z prawem, miała prawo do 50% środków jako część wspólnego majątku małżeńskiego. Pozostałe 50% środków weszło do masy spadkowej, której podział wymagał zaangażowania pozostałych spadkobierców.
Sytuacja Pana Krzysztofa: Pan Krzysztof, którego żona zmarła niespodziewanie, odkrył, że przed śmiercią wyznaczyła ona swoją siostrę jako beneficjentkę pewnej sumy pieniędzy z jej osobistego konta bankowego. Zgodnie z art. 56 ustawy Prawo bankowe, suma ta została wypłacona siostrze, nie wchodząc do spadku. Pan Krzysztof, jako współmałżonek, uzyskał dostęp do połowy pozostałych środków na koncie w ramach wspólności majątkowej.
Historia Pana Marka: Pan Marek, po śmierci ojca, musiał zmierzyć się z podziałem majątku. Ojciec zostawił dyspozycję na wypadek śmierci, zgodnie z którą określoną kwotę z jego rachunku miała otrzymać jego długoletnia partnerka. Ta kwota nie weszła do masy spadkowej, a Marek jako jedyny spadkobierca, odziedziczył resztę środków z konta. Sytuacja ta wywołała dyskusje w rodzinie, ponieważ nie wszyscy członkowie rodziny byli świadomi wcześniejszych decyzji ojca.
Zarządzanie środkami finansowymi na koncie zmarłego współmałżonka wymaga zrozumienia i stosowania odpowiednich przepisów prawa. W przypadkach wspólności majątkowej, połowa środków z konta automatycznie staje się własnością żyjącego małżonka, natomiast pozostała część wchodzi do masy spadkowej. Dodatkowo, istotne są dyspozycje na wypadek śmierci, które mogą zmienić rozkład środków dostępnych dla spadkobierców. Znajomość tych zasad jest kluczowa, aby uniknąć nieporozumień i prawidłowo zarządzać majątkiem po zmarłym.
Potrzebujesz pomocy prawnej w zarządzaniu majątkiem po zmarłym współmałżonku? Skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online i profesjonalnego sporządzania pism, aby upewnić się, że wszystkie kwestie prawne zostaną rozwiązane szybko i skutecznie. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Mateusz Rzeszowski
Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Specjalizuje się w prawie zamówień publicznych oraz obsłudze prawnej firm. Zajmuje się również sporządzaniem projektów umów, uchwał, regulaminów, polityk oraz innych aktów. Jednocześnie, posiada także szerokie zainteresowania w innych dziedzinach prawa, pozwalające na udzielanie porad w zróżnicowanych stanach faktycznych i prawnych.
Zapytaj prawnika
