• Autor: Katarzyna Siwiec
Moj dziadek 8 lat temu przepisał notarialnie cały swój dorobek jednej córce, a miał 10 dzieci. Córka miała się nim opiekować. Część majątku przeszła na nią po śmierci dziadka. Babcia też już nie żyje. Czy pozostałe dzieci mają prawo ubiegać się o swoją część ojcowizny, o zachowek?
Co do zasady jest Pani w kręgu osób, którym należy się zachowek.
Prawo do zachowku przysługuje bowiem tak od spadkobiercy testamentowego, jak i ustawowego. Wynika to z treści art. 991 Kodeksu cywilnego, który poniżej cytuję:
„Art. 991. § 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek).
§ 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia”.
§ 2 daje podstawę do domagania się zachowku również od spadkobiercy ustawowego w sytuacji gdy np. otrzymał on darowizny przez co inny spadkobiercy ustawowi są pokrzywdzeni. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2004 r., sygn. akt II CK 444/02 , w którym stwierdzono, że „jeżeli uprawniony do zachowku, dziedziczący z ustawy wespół z innymi osobami, nie otrzymał należnego mu zachowku, ma przeciwko współspadkobiercom roszczenia o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia”.
Zobacz również: Formalności po śmierci rodzica
Pani jest zstępną swojego dziadka, a więc należy Pani do osób uprawnionych, oczywiście zakładam, że Pani rodzic nie żyje, bo wówczas on, a nie Pani, byłby spadkobiercą i jemu przysługuje zachowek – zresztą Pani wspomina o dzieciach, więc mogę domniemywać, że chodzi o zachowek dla Pani rodzica i resztę rodzeństwa. To oczywiście też są zstępni.
Do spadku, a tym samym także do zachowku można doliczyć darowiznę. Podstawę stanowi art. 993 Kodeksu w brzmieniu: „przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę”.
Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku. Oznacza to, że darowizny uczynione na rzecz spadkobierców dolicza się nawet jeśli zostały dokonane na dłużej niż 10 lat przed śmiercią spadkodawcy. Tak więc jeśli jedno z dzieci dziadka pozyskało majątek w drodze darowizny (nie dotyczy to sprzedaży czy przekazania gospodarstwa rolnego w trybie innych ustaw, a tylko darowizny zawartej w formie zwykłej umowy cywilnej), to pozostali spadkobiercy mają prawo do zachowku.
Zobacz również: Podział spadku po śmierci ojca
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Siwiec
Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Specjalizuje się w prawie zamówień publicznych oraz obsłudze prawnej firm. Zajmuje się również sporządzaniem projektów umów, uchwał, regulaminów, polityk oraz innych aktów. Jednocześnie, posiada także szerokie zainteresowania w innych dziedzinach prawa, pozwalające na udzielanie porad w zróżnicowanych stanach faktycznych i prawnych.
https://www.linkedin.com/in/katarzyna-siwiec-radca-prawny/
Zapytaj prawnika
