• Data: 2024-05-07 • Autor: Iryna Kowalczuk
Moja żona zmarła kilka miesięcy temu. Jako mąż zostałem pominięty w testamencie. Swój majątek zapisała córce siostry. Ma się odbyć druga sprawa spadkowa. Na co mogę liczyć, skoro jestem całkowicie niezdolny do pracy (mam orzeczenie)?
Na wstępie wyjaśnijmy kwestię samego zachowku. Prawo do zachowku przysługuje co do zasady tylko spadkobiercom ściśle określonym przepisami. Według Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) są nimi:
„Art. 991. § 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek).
§ 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia”.
Zobacz również: Jak przepisać dom na żonę?
Jak wskazują powyższe przepisy, Pan jako maż zmarłej jest uprawniony do zachowku.
Zgodnie z art. 992 K.c. przy ustalaniu udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania zachowku uwzględnia się także spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili, natomiast nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni. W przedstawionej przez Pana sprawie nie został Pan przez żonę wydziedziczony.
Ponadto:
„Art. 993. Przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę.
Art. 994. § 1. Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku”.
Reasumując powyższe, jest Pan jak najbardziej uprawniony do żądania zachowku po Pana żonie. Swoje żądania powinien Pan skierować do córki siostry Pana żony, która została powołana w testamencie do całości spadku po Pana żonie. W skład spadku po Pana żonie wszedł cały jej majątek osobisty oraz połowa Państwa majątku wspólnego małżeńskiego. Druga połowa jest cały czas Pana własnością.
Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego „z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami, z mocy ustawy, wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe, nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków”.
Według § 2 art. 31 „do majątku wspólnego należą w szczególności:
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków”.
Podstawą do wyodrębnienia składników majątkowych nabytych przed dniem zawarcia małżeństwa jest art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który mówi, że do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
Wzór na wyliczenie zachowku jest następujący:
Wartość spadku ustalona dla potrzeb obliczenia zachowku x (razy) udział danego spadkodawcy wynikający z dziedziczenia ustawowego x (razy) ułamek należnego zachowku - (minus) darowizny (lub wartość spadku który otrzymał uprawniony do zachowku w spadku) dla uprawnionego do zachowku = wartość zachowku.
Na obecnym etapie postępowania toczy się sprawa o stwierdzenie nabycia spadku po Pana żonie. Po zakończeniu tego postępowania, będzie Pan mógł wystąpić do córki siostry Pana żony z żądaniem zapłaty zachowku. Jeżeli córka nie zapłaci dobrowolnie, wówczas będzie Pan musiał wnieść do sądu pozew o zachowek.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
3. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Iryna Kowalczuk
Magister prawa, absolwentka Lwowskiego Państwowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych Ukrainy, uzyskany tytuł: magister prawa ukraińskiego; ukończyła także Studium Podyplomowe prawa UE na Uniwersytecie Warszawskim. Doświadczenie nabyła w trakcie pracy w dwóch kancelariach adwokackich. Ze względu na biegłość w analizie różnorodnych zagadnień prawnych w serwisie ePorady24.pl pełniła funkcję administratora. Udzielała porad z zakresu prawa spadkowego i rodzinnego oraz w sprawach związanych z prawem ukraińskim. Biegle posługuje się zarówno językiem ukraińskim, rosyjskim, jak i polskim. Z serwisem spadek.info współpracowała od początku jego istnienia czyli od 2012 roku.
Zapytaj prawnika