Podatek od spadku po ojcu

Spadek po osobie która zmarła przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Ponieważ Pani ojciec zmarł przed dniem 1 stycznia 2007 r., to w związku z nabyciem po nim spadku, stanowiącego 1/2 udziału w prawie odrębnej własności lokalu mieszkalnego (lub w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu), jest Pani obowiązana złożyć zeznanie podatkowe na formularzu SD-3 oraz zapłacić podatek. Zeznanie należy złożyć w ciągu jednego miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu w sprawie stwierdzenia nabycia spadku (art. 17a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm., zwanej dalej „ustawą”), wysokość podatku będzie natomiast wynikać z decyzji organu podatkowego, termin płatności wynosi 14 dni od dnia doręczenia podatnikowi decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego.

Wystąpienie podatku dochodowego z tytułu odpłatnego zbycia 1/2 udziału w jednym z powyższych praw do lokalu, jaki nabyła Pani w roku 2011 tytułem dziedziczenia po matce, uzależnione będzie od spełnienia warunków zwolnienia, o czym w dalszej części odpowiedzi. Udział w prawie do lokalu nabytego po ojcu może Pani już obecnie zbyć odpłatnie, bez konieczności uiszczania podatku dochodowego, upłynęło co najmniej 5 lat od końca roku, w którym doszło do nabycia (2000 r.), spadkobierca nabywa bowiem spadek z chwilą otwarcia spadku, tj. z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 924 i art. 925 Kodeksu cywilnego).

W aktualnym stanie prawnym służy Pani prawo do skorzystania z całkowitego zwolnienia podatkowego w podatku od spadku nabytego po matce.

Zobacz również: Podatek od spadku osoby zmarłej przed 2007

Zwolnienie z podatku od spadku

Zgodnie z treścią przepisu art. 4a ust. 1 ustawy, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki – przyp. aut.), wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę (tzw. podatkowa grupa zero – przyp. aut.), jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Zgłoszenia nabycia powinna Pani dokonać na formularzu SD-Z2, w terminie półrocznym licząc od dnia 2 października 2012 r. W razie uchybienia tego terminu nie można go przywrócić, a podatnik obowiązany jest zapłacić podatek, jaki wynika z zasad opodatkowania dla pierwszej grupy podatkowej.

Przedmiotowe zwolnienie zostało wprowadzone do polskiego prawa podatkowego począwszy od dnia 1 stycznia 2007 r., dlatego jeśli spadkodawca zmarł przed tą datą, powstanie obowiązek podatkowy, nawet jeśli nabycie dotyczy ww. kręgu najbliższej rodziny i zostało stwierdzone postanowieniem sądu wydanym po tym dniu. Niestety, w Pani sytuacji, nie będzie możliwe skorzystanie z ulgi mieszkaniowej z tytułu spadku nabytego po ojcu (art. 16 ustawy), chociaż lokal ten nie jest większy niż 110 m², jego powierzchnia wynosi 40 m². Problemem jest Pani własny lokal (55 m²), aby skorzystać z tej ulgi musiałaby Pani przed upływem pół roku od dnia złożenia zeznania w podatku od spadku po ojcu, przenieść własność tego lokalu na rzecz zstępnych (dzieci, wnuki), na Skarb Państwa, gminę lub przekazać je do dyspozycji spółdzielni, jeśli jest to prawo spółdzielcze własnościowe. Innymi słowy, przeniesienie prawa do własnego lokalu na rzecz osoby trzeciej, czyli obcej, wyklucza prawo do ulgi mieszkaniowej (art. 16 ust. 2 pkt 2 ustawy).

Gdyby np. darowała Pani swoje mieszkanie lub je sprzedała na rzecz własnego dziecka lub wnuka, to jednym z pozostałych licznych warunków skorzystania z ulgi mieszkaniowej byłoby zamieszkiwanie w nabytym w spadku lokalu przez 5 lat, będąc zameldowanym na pobyt stały, licząc od dnia złożenia zeznania podatkowego i brak zbycia lokalu w tym terminie. Jest jednak pewien wyjątek, otóż zbycie lokalu związanego z ulgą jest możliwe, bez utraty prawa do ulgi, jeśli było uzasadnione koniecznością zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub udziału w takim prawie nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia i łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały, wynosi 5 lat (art. 16 ust. 7 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Można również w ogóle nie zamieszkiwać w nabytym w spadku lokalu i zbyć go przed rozpoczęciem zamieszkiwania, a środki uzyskane ze zbycia w całości przeznaczyć w ciągu dwóch lat od dnia zbycia na nabycie innego lokalu (art. 16 ust. 8 ustawy). W kontekście braku prawa do ulgi mieszkaniowej, rozwiązaniem może być wyzbycie się własności mieszkania o pow. 55 m² przed dniem złożenia zeznania podatkowego w spadku po ojcu, jednak na realizację tego wariantu w zasadzie jest już za późno, skoro do dnia 2 listopada tego roku zeznanie powinno zostać złożone do urzędu skarbowego. Ponadto, skoro zamierza Pani nabyć inny lokal, to darowizna własnego mieszkania na rzecz zstępnych (55 m²) po dniu złożenia zeznania podważa plan osiągnięcia jak najwyższej ceny za to mieszkanie. Jeśli podatek od spadku po Pani ojcu nie będzie wysoki, to starania o skorzystanie z ulgi mieszkaniowej są zbędne (odnośnie wysokości podatku odsyłam do art. 15 ust. 1, art. 14 i art. 9 ust. 1 ustawy).

Przechodząc do kwestii podatku dochodowego z tytułu sprzedaży nabytego w drodze spadku po matce udziału w prawie do lokalu stwierdzić należy, iż co do zasady, jeśli dokona Pani jego zbycia przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie (2011), tj. przed 31 grudnia 2016 r., taka transakcja będzie łączyć się z powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak stanowi przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm., zwanej dalej „PDOF”), źródłem przychodów jest odpłatne zbycie m.in. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów, jeśli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o jakich mowa wyżej – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 19 ust. 1 PDOF, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8), jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Zgodnie z art. 19 ust. 3 PDOF, wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju lub gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia. Za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątkowych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania, oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych, przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn (art. 22 ust. 6d PDOF).

Wysokość nakładów, o których mowa w ust. 6d, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych (art. 22 ust. 6e PDOF). Ponieważ jest Pani zwolniona z podatku od spadku po matce, ewentualnym kosztem uzyskania przychodu, przy sprzedaży nabytego w spadku udziału w nieruchomości lokalowej, będą jedynie nakłady na lokal (np. remontowe), poczynione po dniu śmierci matki, czyli pod dniu nabycia lokalu.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131) PDOF, wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30 e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Warunkiem skorzystania ze zwolnienia jest złożenie we właściwym urzędzie skarbowym oświadczenia, po zawarciu umowy sprzedaży, a następnie wykazanie przed upływem dwóch lat od końca roku kalendarzowego, w którym doszło do transakcji sprzedaży, iż uzyskane środki zostały przekazane w całości na własne cele mieszkaniowe.

Zobacz również: Deklaracja podatkowa spadek

Czym są własne cele mieszkaniowe?

Ustawa podatkowa definiuje bardzo szeroko pojęcie „własnych celów mieszkaniowych” w art. 21 ust. 25 PDOF, objętość tego przepisu nie pozwala w tym miejscu na jego pełne zacytowanie, dlatego odsyłam Panią do ustawy. Realizację celów mieszkaniowych stanowi nabycie np. prawa odrębnej własności lokalu czy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Podkreślenia wymaga fakt, że orzecznictwo wojewódzkich sądów administracyjnych stoi na jednolitym stanowisku, iż podatnik może mieć już zaspokojone własne potrzeby mieszkaniowe, a mimo to nadal zachowuje prawo do skorzystania ze zwolnienia opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 131) PDOF.

Mogłaby Pani zatem skorzystać ze zwolnienia podatkowego w razie odpłatnego zbycia przed upływem pięciu lat udziału w lokalu, nabytego w spadku po matce, nawet jeśli nie zbyłaby Pani swojego lokalu o pow. 55 m², jeśli jednocześnie nabyłaby Pani inny lokal lub budynek mieszkalny, przeznaczając cały przychód na ten cel w ciągu dwóch lat. Jeśli przykładowo odpłatnego zbycia lokalu dokona Pani w roku 2013, to rozliczenie środków pochodzących z transakcji powinno nastąpić do końca 2015 r. W przeciwnym razie obowiązana będzie Pani zapłacić 19% podatku od dochodu, uzyskanego z odpłatnego zbycia udziału w prawie do lokalu (art. 30e ust. 1 PDOF), wraz z odsetkami, liczonymi jak od zaległości podatkowych, począwszy od terminu, kiedy podatek powinien być uiszczony, a powinno się to stać do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, w którym osiągnięto dochód, na podstawie zeznania rocznego.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.