Pełnomocnictwo do sprawy spadkowej

Syn odziedziczył spadek po zmarłym dziadku na podstawie testamentu sporządzonego przed notariuszem. Żona zmarłego (babcia syna) złożyła wniosek do sądu o otwarcie i ogłoszenie testamentu, o odebranie oświadczenia o przyjęciu oraz o stwierdzenie nabycia spadku. Sąd wyznaczył sprawę za 3 tygodnie i stawiennictwo obowiązkowe syna. Syn mieszka za granicą i nie może być na sprawie. Udzielił mi pełnomocnictwa do oświadczenia o przyjęciu spadku z mocy testamentu wprost. Podpis syna na pełnomocnictwie został potwierdzony w kancelarii notarialnej. Czy na podstawie przedstawionego pełnomocnictwa jako matka będę mogła reprezentować syna w sprawie i złożyć oświadczenie o przyjęciu spadku?

Czy matka może reprezentować pełnoletniego syna na podstawie pełnomocnictwa?

Oczywiście istnieje możliwość, że sąd wyda postanowienie w postępowaniu spadkowym bez obecności Pani syna na rozprawie. Jednakże lepiej będzie, jeżeli Pani syn ustanowi pełnomocnika, który będzie go reprezentował przed sądem.
Art. 86 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) wskazuje, iż strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników.
W myśl art. 87 § 1 K.p.c. – pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, a w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.
Pani syn przebywający za granicą może zatem ustanowić Panią lub kogoś z rodzeństwa pełnomocnikiem. Pełnomocnictwo może być albo procesowe – bądź to ogólne, bądź do prowadzenia poszczególnych spraw – albo do niektórych tylko czynności procesowych (art. 88 K.p.c.).

Zobacz również: Przesłuchanie w charakterze strony o stwierdzenie nabycia spadku

Co obejmuje pełnomocnictwo do sprawy spadkowej?

Zgodnie z art. 91 K.p.c. pełnomocnictwo procesowe obejmuje z samego prawa umocowanie do:

1. wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa wzajemnego, skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego ich wniesieniem, jako też wniesieniem interwencji głównej przeciwko mocodawcy;
2. wszelkich czynności dotyczących zabezpieczenia i egzekucji;
3. udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu;
4. zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie;
5. odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.

Upoważnienie do reprezentowania przed sądem w postępowaniu o nabycie i dział spadku

Jeżeli syn upoważni Panią do reprezentowania go przed sądem w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku oraz postępowania działowego, to będzie Pani reprezentowała jego interesy. To Pani w imieniu syna mieszkającego za granicą będzie mogła składać w toku postępowania wnioski, pisma itp., a sąd będzie kierował korespondencję dla syna na Pani ręce.

Pełnomocnictwo procesowe nie wymaga formy notarialnej lub poświadczonej urzędowo. Może zostać ono udzielone w formie zwykłej pisemnej lub być złożone ustnie do protokołu.

Pełnomocnictwo procesowe do sprawy spadkowej - wzór

Pani syn powinien zatem napisać pełnomocnictwo do sprawy spadkowej o treści:

Ja, IMIĘ NAZWISKO, ur. DATA URODZENIA,

zamieszkały: ADRES ZAMIESZKANIA (w kraju, w którym przebywa), nr PESEL (o ile syn posiada) ustanawiam niniejszym moim pełnomocnikiem procesowym moją mamę IMIĘ NAZWISKO, ur. DATA URODZENIA, zamieszkałą (ADRES ZAMIESZKANIA), nr PESEL, i upoważniam ją do reprezentowania mnie w postępowaniu sądowym o stwierdzenie nabycia spadku po IMIĘ NAZWISKO, zmarłego w dniu (DATA ŚMIERCI) oraz w postępowaniu o dział spadku po moim dziadku.

Takie pełnomocnictwo napisane ręcznie lub maszynowo / komputerowo i podpisane przez Pani syna będzie wystarczające do reprezentowania go przed sądem.

Art. 89 § 1 K.p.c. wskazuje, iż pełnomocnik jest obowiązany przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa wraz z odpisem dla strony przeciwnej. Adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, a także radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich umocowanie. Sąd może w razie wątpliwości zażądać urzędowego poświadczenia podpisu strony. Zdania pierwszego nie stosuje się w przypadku dokonania czynności procesowej w elektronicznym postępowaniu upominawczym, jednak pełnomocnik powinien powołać się na pełnomocnictwo, wskazując jego datę, zakres oraz okoliczności wymienione w art. 87.

Zobacz również: Pełnomocnictwo w sprawie spadkowej

Pełnomocnictwo do sprawy spadkowej od osoby przebywającej za granicą

Mając na względzie powyższy przepis, wraz ze złożeniem wniosku do sądu powinno zostać także złożone pełnomocnictwo do sprawy spadkowej. Może się zdarzyć, że sąd zażąda uwierzytelnienia pełnomocnictwa (ale wyłącznie wówczas, gdyby miał jakieś wątpliwości). Gdyby tak się stało, to Pani syn powinien udać się do konsula RP lub brytyjskiego notariusza w celu poświadczenia podpisu na pełnomocnictwie.

Poświadczenie własnoręczności podpisu następuje poprzez złożenie podpisu w obecności konsula, który potwierdza tożsamość osoby składającej podpis na podstawie okazanego dokumentu tożsamości.
Gdyby Pani syn poświadczał własnoręczność swojego podpisu przez notariusza, to wówczas musiałby uzyskać także klauzulę Apostille, wydawaną przez odpowiednie organy w kraju jego pobytu.

Myślę jednak, że prawdopodobieństwo tego, że sąd zażąda urzędowego poświadczenia podpisu pod pełnomocnictwem, jest niewielkie.

Czy mimo pełnomocnictwa sąd może wezwać do osobistego stawiennictwa osobę przebywającą za granicą?

Oczywiście może się zdarzyć, że mimo ustanowienia pełnomocnika sąd wezwie syna do osobistego stawiennictwa na rozprawie, np. w celu odebrania zapewnienia spadkowego.

W myśl art. 671 § 1 K.p.c. za dowód, że nie ma innych spadkobierców, może być przyjęte zapewnienie złożone przez zgłaszającego się spadkobiercę. Wedle § 2 tegoż artykułu w zapewnieniu zgłaszający się powinien złożyć oświadczenie co do wszystkiego, co mu jest wiadome:

• istnieniu lub nieistnieniu osób, które wyłączałyby znanych spadkobierców od dziedziczenia lub dziedziczyłyby wraz z nimi
• testamentach spadkodawcy.

Pod względem skutków karnych zapewnienie jest równoznaczne ze złożeniem zeznań pod przyrzeczeniem, o czym sędzia powinien uprzedzić składającego zapewnienie (art. 671 § 3 K.p.c.).

Jeżeli sąd wezwie syna do osobistego stawiennictwa na rozprawie, a on nie będzie mógł się stawić na tę rozprawę, to będzie on mógł wystąpić do sądu o przesłuchanie go przez polskiego konsula w kraju jego pobytu, jednocześnie wyjaśniając powody, dla których nie będzie mógł stawić się w sądzie na wezwanie (duża odległość, koszty, brak czasu itp.).

Art. 1134 K.p.c. wskazuje bowiem, iż sądy mogą występować do polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu konsularnego o przeprowadzenie dowodu lub o doręczenie pisma, jeżeli osoba mająca być przesłuchana lub odbiorca pisma jest obywatelem polskim przebywającym za granicą.

Jeśli Pani syn posiada pełnomocnictwo poświadczone przez notariusza w kraju swego pobytu, to potrzebne będzie Apostille. Myślę, że w takim przypadku lepiej by było od nowa napisać pełnomocnictwo i poświadczyć podpis u konsula, jest to prostsze.

Zobacz również: Stawiennictwo nieobowiązkowe na rozprawie spadkowej

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.