• Data: 2024-01-02 • Autor: Iryna Kowalczuk
W kwestii formalności związanych z dziedziczeniem wiele osób zastanawia się, czy konieczne jest osobiste stawiennictwo wszystkich spadkobierców u notariusza, czy wystarczy obecność jednego z nich z pełnomocnictwami do działu spadku. Temat rozwijamy w oparciu o takie właśnie pytanie, które zadał nam pan Kazimierz.
Jak wynika z opisu sprawy, spadkobiercy chcą dokonać zgodnego działu spadku na drodze notarialnej. W takiej sytuacji nie muszą do notariusza stawić się osobiście, a mogą ustanowić pełnomocników. Obecność wszystkich spadkobierców jest konieczna przy poświadczeniu dziedziczenia przez notariusza, natomiast przy dziale spadku nie ma takiej potrzeby. Wystarczy więc pełnomocnictwo do działu spadku u notariusza.
Zgodnie z art. 95 Kodeksu cywilnego (K.c.):
„§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela.
§ 2. Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego”.
Zobacz również: Pełnomocnictwo do reprezentowania w sprawach spadkowych
Odpowiednio do art. 96 K.c. umocowanie do działania w cudzym imieniu może opierać się na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) albo na oświadczeniu reprezentowanego (pełnomocnictwo do spraw spadkowych).
Istotą przedstawicielstwa jest działanie przedstawiciela w imieniu reprezentowanego i na jego rzecz. Oznacza to, że czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach jego umocowania wywołuje związane z nią skutki prawne bezpośrednio w sferze prawnej reprezentowanego.
Co się tyczy osoby pełnomocnika, to tutaj nie ma ograniczenia co do osoby pełnomocnika, byle był on dorosły i nie był pozbawiony praw obywatelskich.
Według Kodeksu cywilnego:
„Art. 99. § 1. Jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie.
§ 2. Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie.”
W przedstawionej sprawie będzie wymagane sporządzenie przez spadkobierców pełnomocnictw notarialnych, o ile w skład spadku wchodzi nieruchomość.
Rodzeństwo dziedziczące mieszkanie
Trójka rodzeństwa – Jan, Maria i Ewa – odziedziczyła mieszkanie po zmarłej cioci. Jan mieszka w Australii, a Maria i Ewa w Polsce. Zamiast czekać na przyjazd Jana Maria i Ewa postanowiły udać się do notariusza. Jan udzielił pełnomocnictwa Marii, która reprezentowała go przy dziale spadku, umożliwiając sprawne i szybkie załatwienie formalności.
Kuzyni dziedziczący grunt rolny
Grupa kuzynów – Tomasz, Alicja i Kamil – niespodziewanie odziedziczyli wspólnie grunt rolny. Tomasz jako jedyny z rodziny zajmuje się rolnictwem i mieszka w pobliżu nieruchomości. Alicja i Kamil, obydwoje zainteresowani sprzedażą udziałów, udzielili Tomaszowi pełnomocnictw do spraw spadkowych, by mógł samodzielnie dokonać w ich imieniu niezbędnych czynności notarialnych, w tym ostatecznego podziału lub sprzedaży gruntu.
Dziedziczenie firmy rodzinnej
Po śmierci ojca, właściciela małej firmy, jego dwójka dzieci – Karolina i Piotr – stają przed zadaniem podziału spadku, który obejmuje zarówno nieruchomości, jak i udziały w firmie. Karolina, mieszkająca za granicą, upoważnia Piotra, który już od lat aktywnie uczestniczy w prowadzeniu firmy, do reprezentowania jej interesów w procesie dziedziczenia. Dzięki temu proces przebiega sprawnie, z poszanowaniem zarówno woli zmarłego, jak i aktualnych potrzeb i zobowiązań obu stron.
Podsumowując, pełnomocnictwo w dziale spadku umożliwia spadkobiercom elastyczność i efektywność w zarządzaniu formalnościami pośmiertnymi. Umożliwia to działanie przez przedstawiciela, minimalizując potrzebę osobistego stawiania się wszystkich spadkobierców w trakcie notarialnego załatwiania spraw.
Potrzebujesz pomocy w sprawach spadkowych? Skorzystaj z naszych porad prawnych on-line i najlepiej już teraz skontaktuj się z nami – formularz znajdziesz pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Iryna Kowalczuk
Magister prawa, absolwentka Lwowskiego Państwowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych Ukrainy, uzyskany tytuł: magister prawa ukraińskiego; ukończyła także Studium Podyplomowe prawa UE na Uniwersytecie Warszawskim. Doświadczenie nabyła w trakcie pracy w dwóch kancelariach adwokackich. Ze względu na biegłość w analizie różnorodnych zagadnień prawnych w serwisie ePorady24.pl pełniła funkcję administratora. Udzielała porad z zakresu prawa spadkowego i rodzinnego oraz w sprawach związanych z prawem ukraińskim. Biegle posługuje się zarówno językiem ukraińskim, rosyjskim, jak i polskim. Z serwisem spadek.info współpracowała od początku jego istnienia czyli od 2012 roku.
Zapytaj prawnika
