• Autor: Iryna Kowalczuk
Dostałam po wujku postanowieniem sądowym stwierdzenia nabycia spadku 1/31 użytków rolnych o powierzchni ponad hektara. Chciałabym przekazać swój udział w spadku na innego spadkobiercę lub kogoś innego, bez zakładania sprawy o podział majątku, ponieważ spadkobierców jest wielu i nie jest to obecnie możliwe. Czy mogę przekazać nieodpłatnie swoją część udziału w spadku, np. notarialnie?
Jak rozumiem, chce Pani zbyć swój udział w nieruchomości należącej do spadku po wujku. Odpowiadając na Pani pytanie, należy wskazać, że może Pani zbyć udział w nieruchomości należącej do spadku lub zbyć udział w spadku po wujku. W pierwszym przypadku przedmiotem umowy będzie wyłącznie udział w nieruchomości, a w drugim cały udział w spadku (czyli udział we wszystkich przedmiotach wchodzących w skład spadku, a także obowiązki wynikające ze spadkobrania).
Do zbycia udziału w przedmiocie spadkowym zastosowanie ma przepis art. 1036 Kodeksu cywilnego (K.c.). Zgodnie z tym przepisem spadkobierca może za zgodą pozostałych spadkobierców rozporządzić udziałem w przedmiocie należącym do spadku.
W braku zgody któregokolwiek z pozostałych spadkobierców rozporządzenie jest bezskuteczne o tyle, o ile naruszałoby uprawnienia przysługujące temu spadkobiercy na podstawie przepisów o dziale spadku. Z powyższego przepisu wynika generalna zasada, iż do zbycia udziału w przedmiocie należącym do spadku konieczna jest zgoda pozostałych spadkobierców. Brak takiej zgody nie oznacza jednak, że jeżeli zbędzie Pani swój udział w nieruchomości na rzecz innej osoby to umowa taka nie będzie ważna.
Brak zgody któregoś z pozostałych współspadkobierców może spowodować, że zawarta przez Panią umowa będzie bezskuteczna, ale wyłącznie wówczas, jeżeli naruszałaby ona uprawnienia spadkobiercy, jakie mu przysługują z tytułu działu spadku.
Skutkiem zastosowania art. 1036 K.c. jest przeprowadzenie działu spadku w taki sposób, jakby rozporządzenia w ogóle nie było. Zatem gdyby zbyła Pani udział w nieruchomości, a to rozporządzenie prawem w przedmiocie należącym do spadku naruszyłoby uprawnienia innego spadkobiercy, który nie wyraził zgody na zbycie przez Pani udziału, to dział spadku mógłby odbyć się tak, jakby umowa zbycia nie była zawarta.
Zobacz również: Umowa zbycia spadku koszty
Jeżeli jednak zbycie przez Pani udziału w nieruchomości należącej do spadku w żaden sposób nie naruszy uprawnień innych spadkobierców przysługujących im na podstawie przepisów materialnoprawnych o dziale spadku, to umowa taka będzie „nie do podważenia”. Jeżeli zdecyduje się Pani zbyć udział w nieruchomości, jaki Pani przypadł w drodze spadkobrania, to umowa musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Dla ważności tej umowy nie ma znaczenia, czy nabywcą będzie osoba bliska, czy obca.
Jak wspomniałam powyżej, w Pani sprawie w grę może wchodzić także zbycie udziału w spadku, jaki Pani nabyła (a nie tylko udziału w jednym z przedmiotów spadku).
Stosownie do art. 1051 K.c. spadkobierca, który spadek przyjął, może spadek ten zbyć w całości lub w części. To samo dotyczy zbycia udziału spadkowego. Umowa zbycia udziału spadku powinna być zawarta w formie aktu notarialnego (art. 1052 § 3 K.c.). Zgodnie z art. 1053 K.c. nabywca spadku wstępuje w prawa i obowiązki spadkobiercy.
Gdyby zatem zbyła Pani na rzecz jakiejś osoby nie udział w nieruchomości, a udział w spadku (w którego skład wchodzi nieruchomość), to nabywca wchodzi w Pani miejsce jako spadkobierca – przysługiwać mu będę wszystkie prawa i obowiązki jakie spoczywają na spadkobiercy. W przypadku zbycia udziału w spadku nie jest wymagana zgoda pozostałych spadkobierców, tak jak ma to miejsce w przypadku zbycia udziału w przedmiocie spadkowym. Oczywiście zawierając te dwie umowy (zbycia udziału w nieruchomości czy zbycia udziału w spadku), będzie trzeba wykazać przymiot spadkobiercy poprzez przedłożenie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialnego poświadczenia dziedziczenia.
Zbycie udziału w nieruchomości wchodzącej w skład spadku czy zbycie spadku może nastąpić odpłatnie (np. sprzedaż) lub nieodpłatnie (darowizna). Dla skuteczności tych umów nie ma znaczenia, czy będzie to sprzedaż, czy też darowizna. To kwestia umowy pomiędzy Panią a nabywcą.
Zobacz również: Przepisanie udziału w spadku
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Iryna Kowalczuk
Magister prawa, absolwentka Lwowskiego Państwowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych Ukrainy, uzyskany tytuł: magister prawa ukraińskiego; ukończyła także Studium Podyplomowe prawa UE na Uniwersytecie Warszawskim. Doświadczenie nabyła w trakcie pracy w dwóch kancelariach adwokackich. Ze względu na biegłość w analizie różnorodnych zagadnień prawnych w serwisie ePorady24.pl pełniła funkcję administratora. Udzielała porad z zakresu prawa spadkowego i rodzinnego oraz w sprawach związanych z prawem ukraińskim. Biegle posługuje się zarówno językiem ukraińskim, rosyjskim, jak i polskim. Z serwisem spadek.info współpracowała od początku jego istnienia czyli od 2012 roku.
Zapytaj prawnika
