• Data: 2024-03-13 • Autor: Iryna Kowalczuk
Po śmierci mojej żony prawo do lokalu, w którym mieszkaliśmy wspólnie, odziedziczyło oprócz mnie jeszcze pięć osób (przeprowadzono już postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku). Jedna z nich chciałaby przekazać mi (za darmo) swoją część; dała mi pełnomocnictwo notarialne do nieodpłatnego zbycia udziału w spadku. Zorientowałem się, że na tej podstawie mógłbym wpisać jego część mieszkania jako swoją własność do księgi wieczystej, jednak jednocześnie musiałbym dopisać do księgi nazwiska pozostałych czworga spadkobierców, czego chciałbym uniknąć. Co mogę zrobić?
Po analizie przedstawionej przez Pana sprawy mogę stwierdzić, że niestety nie ma możliwości prawnej, by postąpić tak, jak Pan by chciał. Każdy ze spadkobierców może wnioskować o dokonanie zmian do księgi wieczystej nieruchomości na podstawie postanowienia sądu o stwierdzenia nabycia spadku. Jeżeli taki wniosek o dokonanie zmian złoży jeden ze spadkobierców, to w księdze wieczystej nieruchomości zostaną wymienieni wszyscy współwłaściciele nieruchomości. Notariusz także ma obowiązek zgłosić dokonanie zmian w księdze wieczystej nieruchomości, jeśli np. przedmiotem umowy będzie nieruchomość. W przypadku czynności notarialnych prawo nakłada taki obowiązek na notariusza.
Notariusz sporządzający akt notarialny jest obowiązany zamieścić w tym akcie wniosek o dokonanie wpisu w księdze wieczystej, jeżeli akt notarialny zawiera w swej treści:
Jeśli chodzi o zbycie udziału w spadku na Pana rzecz:
Jak wskazuje art. 1051 Kodeksu cywilnego (w skrócie: K.c.), spadkobierca, który spadek przyjął, może spadek ten zbyć w całości lub w części. To samo dotyczy zbycia udziału spadkowego.
Z powyższego przepisu wynika, że spadkobierca może zbyć udział w spadku na rzecz dowolnej osoby. W szczególności można spadek sprzedać, podarować, zamienić.
Stosownie do art. 1052 § 1 K.c. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do zbycia spadku przenosi spadek na nabywcę, chyba że strony inaczej postanowiły.
Art. 1052 § 2 K.c. wskazuje, że jeżeli zawarcie umowy przenoszącej spadek następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do zbycia spadku, ważność umowy przenoszącej spadek zależy od istnienia tego zobowiązania.
Jeżeli więc zawrze Pan np. umowę darowizny udziału w spadku z osobą, która nabyła udział w spadku w wyniku dziedziczenia po Pańskiej zmarłej żonie, to wówczas wszystkie udziały w przedmiotach, które przypadły tej osobie w wyniku dziedziczenia (np. udziały w nieruchomościach), przypadną nabywcy – czyli Panu.
Zobacz również: Przekazanie udziału w spadku w formie darowizny
Umowa zobowiązująca do zbycia udziału w spadku powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej spadek, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do zbycia spadku (art. 1052 § 3 K.c.). Zbycie spadku, a także udziału w spadku bez zachowania formy notarialnej (np. w formie pisemnej) jest nieważne.
Zgodnie z art. 1053 K.c. nabywca spadku (udziału w spadku) wstępuje w prawa i obowiązki spadkobiercy. Oznacza to, że przejmie Pan od spadkobiercy zmarłego wszystkie prawa i obowiązki, jakie na nim ciążą z tytułu spadkobrania.
Jeżeli zmarły pozostawił prócz aktywów również długi, to należy brać pod uwagę art. 1055 § 1 K.c., zgodnie z którym nabywca spadku ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe w tym samym zakresie co zbywca. Ich odpowiedzialność względem wierzycieli jest solidarna.
Jak wynika z powyższego, może Pan już teraz nabyć nieodpłatnie udział w spadku od innego spadkobiercy.
Opłaty notarialne uregulowane są w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 148, poz. 1564 ze zm.).
Mając na względzie przepisy tego aktu prawnego, należy wskazać, że maksymalna opłata notarialna za sporządzenie aktu dokumentującego zbycie udziału w spadku będzie uzależniona od wartości tego zbywanego udziału.
Maksymalna stawka wynosi od wartości:
Do powyższych stawek należy dodać 23% podatku VAT. Jak wskazuje tytuł rozporządzenia, wskazane są w nim stawki maksymalne. Można pertraktować z notariuszem, aby pobrał niższą opłatę.
Poniżej przedstawiam ogólny wykaz dokumentów, które będą potrzebne przy darowiźnie (dotyczy to również darowizny udziału spadkowego):
Po przeanalizowaniu wskazanych wyżej dokumentów może się niestety okazać, że konieczne będzie przedłożenie jeszcze innych. Jako przykład mogę podać tutaj sytuację, w której nabycie nieruchomości nastąpiło w drodze dziedziczenia lub zasiedzenia – wówczas notariusz ma obowiązek zażądać przedłożenia mu zaświadczenia naczelnika właściwego urzędu skarbowego dotyczącego kwestii rozliczenia podatku od spadków i darowizn.
Radzę zatem udać się do notariusza przynajmniej z dokumentami wymienionymi w pierwszych dwóch pozycjach – po ich analizie powinien powiedzieć, jakie inne będą jeszcze wymagane.
Zobacz również: Zasiedzenie udziału spadkowego
Bracia Adam i Bartek odziedziczyli po zmarłym ojcu dom na wsi, który był dla nich miejscem wielu wspomnień z dzieciństwa. Adam, mieszkający za granicą, zdecydował się przekazać swój udział w spadku bratu, aby Bartek mógł samodzielnie zarządzać nieruchomością. Dokonali tego poprzez akt notarialny, dzięki czemu Bartek stał się jedynym właścicielem domu.
Po śmierci pani Ani, jej trójka dzieci: Karolina, Michał i Justyna, odziedziczyli mieszkanie w centrum miasta. Karolina, która potrzebowała środków na otwarcie własnej działalności, zdecydowała się sprzedać swój udział w spadku bratu i siostrze. Michał i Justyna, chcąc wspierać jej przedsięwzięcie, zgodzili się na zakup udziału Karoliny, co zostało sformalizowane aktem notarialnym.
Po odejściu pana Jana, jego żona i dwoje dorosłych dzieci zostało spadkobiercami rodzinnej willi. Jednak syn, pracujący i mieszkania na stałe w innym kraju, postanowił zbyć swój udział w spadku na rzecz matki i siostry, aby ułatwić im zarządzanie nieruchomością. Dzięki darowiźnie udziału, zrealizowanej przez akt notarialny, żona pana Jana oraz córka mogły wpisać się do księgi wieczystej jako współwłaściciele willi, zapewniając sobie większą swobodę w decydowaniu o jej przyszłości.
Zbycie udziału w spadku na rzecz innego spadkobiercy jest procesem, który pozwala na uproszczenie zarządzania wspólnie odziedziczoną nieruchomością lub innymi aktywami spadkowymi. Akt notarialny jest kluczowym dokumentem umożliwiającym takie zbycie, a jego wykonanie wiąże się z odpowiednimi opłatami notarialnymi oraz koniecznością wpisu do księgi wieczystej, jeśli dotyczy to nieruchomości. Proces ten umożliwia spadkobiercom bardziej elastyczne dysponowanie odziedziczonym majątkiem, zapewniając jednocześnie zgodność z przepisami prawa.
Potrzebujesz pomocy w zbyciu udziału w spadku? Skorzystaj z naszych porad prawnych online i profesjonalnej pomocy w przygotowaniu niezbędnych pism. Nasi eksperci zapewnią Ci wsparcie na każdym etapie procesu, gwarantując bezpieczeństwo i zgodność z przepisami prawa. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Iryna Kowalczuk
Magister prawa, absolwentka Lwowskiego Państwowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych Ukrainy, uzyskany tytuł: magister prawa ukraińskiego; ukończyła także Studium Podyplomowe prawa UE na Uniwersytecie Warszawskim. Doświadczenie nabyła w trakcie pracy w dwóch kancelariach adwokackich. Ze względu na biegłość w analizie różnorodnych zagadnień prawnych w serwisie ePorady24.pl pełniła funkcję administratora. Udzielała porad z zakresu prawa spadkowego i rodzinnego oraz w sprawach związanych z prawem ukraińskim. Biegle posługuje się zarówno językiem ukraińskim, rosyjskim, jak i polskim. Z serwisem spadek.info współpracowała od początku jego istnienia czyli od 2012 roku.
Zapytaj prawnika
