Jak zrzec sie spadku po mamie?

Odrzucenie spadku za względu na długi spadkodawcy

W sytuacji, gdy obawia się Pan dziedziczenia długów, może Pan odrzucić spadek po mamie.

Zgodnie z art. 1012 Kodeksu cywilnego spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić.

Artykuł 1020 K.c. stanowi, że spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.

Jaki jest termin na odrzucenie spadku?

Termin na złożenie oświadczenia reguluje art. 1015 K.c. i stanowi, że oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.

Natomiast według § 2 wspomnianego artykułu brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże, gdy spadkobiercą jest osoba niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Gdzie należy złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku?

Kwestie techniczne związane ze złożeniem oświadczenia woli o odrzuceniu spadku reguluje z kolei § 3 art. 1018 K.c. Zgodnie z nim oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub przed notariuszem. Można je złożyć ustnie lub na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym. Pełnomocnictwo do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku powinno być pisemne z podpisem urzędowo poświadczonym. Postępowanie dotyczące złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku szczegółowo reguluje Kodeks postępowania cywilnego.

Zgodnie z art. 640 § 1 K.p.c. oświadczenie o prostym przyjęciu spadku lub z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku może być złożone przed notariuszem lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie. Notariusz lub sąd prześle niezwłocznie oświadczenie, wraz z załącznikami, do sądu spadku.

Na mocy art. 641 § 1 K.p.c. oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku powinno zawierać:

1. imię i nazwisko spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci oraz miejsce jego ostatniego zamieszkania;
2. tytuł powołania do spadku;
3. treść złożonego oświadczenia.

Oświadczenie powinno również zawierać wymienienie wszelkich wiadomych składającemu oświadczenie osób należących do kręgu spadkobierców ustawowych, jak również wszelkich testamentów, chociażby składający oświadczenie uważał je za nieważne, oraz danych dotyczących treści i miejsca przechowania testamentów.

Przy oświadczeniu należy złożyć wypis aktu zgonu spadkodawcy albo prawomocne orzeczenie sądowe o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzeniu zgonu, jeżeli dowody te nie zostały już poprzednio złożone.

Jeżeli oświadczenie złożono ustnie, z oświadczenia sporządza się protokół.

Zatem złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w terminie 6 miesięcy od dnia śmierci spadkodawcy powoduje, że osoba, która dziedziczyłaby na podstawie ustawy, traktowana jest jakby zmarła. Nie może więc dziedziczyć ani długów, ani aktywów spadkodawcy. W miejsce takiej osoby wchodzą jedynie jej zstępni, a więc dzieci. Małżonek nie dziedziczy po rodzicach swojego partnera, nie należy do kręgu spadkobierców ustawowych. Zatem Pana przyszła żona nie musi składać żadnych oświadczeń w stosunku do spadku po Pana mamie.

Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku zabezpiecza sytuację spadkobierców. Niezależnie od tego, czy oświadczenie takie zostało złożone przed sądem czy przed notariuszem. W przypadku oświadczenia złożonego u notariusza sąd spadku (sąd właściwy ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy) i tak ma wiedzę o odrzuceniu, ponieważ notariusz ma obowiązek przesłać takie oświadczenie do właściwego sądu. Jest to zabezpieczenie spadkobierców w przypadku, gdyby pozostali spadkobiercy lub wierzyciele spadkodawcy złożyli wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po danej osobie. Dzięki temu sąd spadku wie, że odrzucającego spadek nie można uznać za dziedziczącego i pomija go w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku.

Zobacz również: Gdzie zrzec się spadku?

Odrzucenie spadku przed notariuszem

Osobiście polecam odrzucenie spadku przed notariuszem. Przy czym ma to być notariusz w miejscu zamieszkania osoby składającej swoje oświadczenie o odrzuceniu spadku. Postępowanie tu jest szybkie, możliwe nawet z dnia na dzień, podczas gdy w sądzie należy oczekiwać na wyznaczenie terminu, co często trwa dość długo.

Notariusz wyda też Panu odpis Pańskiego oświadczenia, którym można legitymować się w przypadku wystąpienia z jakimś roszczeniem przeciwko Panu przez wierzycieli Pana mamy.

Na marginesie dodam, że istnieje także możliwość zrzeczenia się dziedziczenia po danej osobie jeszcze przed jej śmiercią. Odrzucenia spadku muszą dokonać wszyscy potencjalni spadkobiercy i ich zstępni, ponieważ osoba odrzucająca spadek traktowana jest, jakby nie dożyła otwarcia spadku, a to oznacza, że w jej miejsce wchodzą właśnie jej zstępni.

Odrzucenie spadku przez dzieci

Dzieci Pana i sióstr także muszą złożyć, po dokonaniu już przez bezpośrednich spadkobierców odrzucenia, swoje własne oświadczenia o odrzuceniu spadku. Dzieci pełnoletnie mogą to uczynić same, w imieniu małoletnich czynią to rodzice po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego na dokonanie takiej czynności. Odrzucenie spadku stanowi bowiem czynność przekraczającą zwykły zarząd majątkiem, a do takich czynności niezbędna jest zgoda sądu opiekuńczego (art. 101 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Sądem właściwym jest wówczas, na mocy art. 569 Kodeksu postępowania cywilnego, sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania osoby, której postępowanie ma dotyczyć, a w braku miejsca zamieszkania – sąd opiekuńczy miejsca jej pobytu. Jeśli brak i tej podstawy (na przykład zamieszkiwanie za granicą) – sąd rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy.

Zatem w imieniu małoletnich dzieci Państwa należy złożyć do właściwego sądu wniosek o wyrażenie zgody na dokonanie w imieniu dziecka czynności przekraczającej zwykły zarząd w postaci odrzucenia spadku obciążonego długami.

W piśmie należy zawrzeć także wniosek o szybkie jego rozpatrzenie z uwagi na zbliżający się upływ terminu do złożenia oświadczenia woli o odrzuceniu spadku oraz o przesłuchanie wnioskodawcy (jeden z rodziców) i uczestnika (drugi z rodziców) przez konsula w państwie ich zamieszkania.

We wniosku należy wyjaśnić wszystkie okoliczności uzasadniające odrzucenie spadku przez małoletniego.

Wniosek, o którym mowa wyżej, podlega opłacie sądowej w wysokości 40 zł.

Mąż Pana matki oczywiści również powinien złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Jeśli jednak tego nie uczyni (a uczynią to dzieci spadkodawczyni), to wówczas on odziedziczy całość majątku (w tym długi) po żonie. Nie ma tu znaczenia, że byli w faktycznej separacji. Jedynie separacja prawna (orzeczona przez sąd) powoduje wyłączenie od dziedziczenia.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
3. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.