Szukamy prawnika. Oferta dla radców prawnych i adwokatów

Wydziedziczenie w testamencie a prawo do zachowku

• Data: 2025-01-06 • Autor: Katarzyna Bereda

Moja żona została „wydziedziczona” przez swojego ojca, który zmarł kilka lat temu i zapisał w testamencie (notarialnie) cały swój majątek drugiej córce. W jaki sposób i kiedy moja żona może wystąpić o zachowek? Majątek ojca mojej żony nie został zinwentaryzowany, więc nawet nie wiemy, o jakiej kwocie jest mowa. Z drugiej strony, ojciec żony brał udział w postępowaniu spadkowym po swojej dawno już nieżyjącej matce, którego przedmiotem mogła być wartościowa nieruchomość w centrum Warszawy. Dlatego zachowek może być znaczący. Z tego, co wiemy, siostra mojej żony na podstawie testamentu została włączona do tej sprawy spadkowej. Jak się za to zabrać?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Wydziedziczenie w testamencie a prawo do zachowku

Wydziedziczenie a zachowek

Co do zasady, jeżeli żona została wydziedziczona, to nie może dochodzić roszczenia o zachowek. Ewentualnie, jeżeli żona nie zgadza się z tym, może w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku spróbować podważyć testament i jej wydziedziczenie. Zgodnie z treścią art. 1008 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.):

„Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:

1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;

2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;

3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych. Spadkodawca może pozbawić uprawnionych zachowku jedynie w szczególnych sytuacjach”.

Artykuł 1008 K.c. wymienia enumeratywnie podstawy wydziedziczenia. Chodzi o poważne naruszenia przez uprawnionego stosunku osobistego ze spadkodawcą. Wydziedziczenie musi nastąpić w testamencie. Osoba, która ma być wydziedziczona, musi być określona według takich samych zasad, jak powołany spadkobierca. Nie musi to być więc wskazanie z nazwiska, lecz wystarcza, by była ona określona w sposób niewątpliwy do zindywidualizowania (np. mój najstarszy syn, żona).

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Roszczenie wnuków o zachowek

Jeżeli mają Państwo dzieci i one nie zostały wydziedziczone, to ewentualnie one mogą dochodzić zachowku po dziadku. Skutki wydziedziczenia nie rozciągają się na zstępnych wydziedziczonego, a więc na Pana dzieci. Zstępni wydziedziczonego zstępnego mają więc prawo do zachowku (art. 1011 K.c.). Jest to ich własne prawo, „powstające bezpośrednio w ich osobach” (por. J. Gwiazdomorski, Prawo spadkowe, 1990, s. 275).

Dzieci powinny niniejsze rozpocząć od wezwania ciotki do zapłaty, a w przypadku braku porozumienia skierować pozew o zapłatę zachowku. Jeżeli żona jednak chce walczyć o to, aby unieważnić testament, niniejszego może dokonać w postępowaniu o nabycie spadku – obecnie bowiem jako wydziedziczona nie jest uprawniona do zachowku.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Przedawnienie roszczeń z tytułu zachowku

Proszę jednak pamiętać, iż termin zachowku przedawnia się z upływem 5 lat od ogłoszenia testamentu lub otwarcia spadku, dlatego jeżeli teść zmarł kilka lat temu, proszę pospieszyć się z dochodzeniem niniejszego roszczenia. Zgodnie z treścią art. 1007 § 1 K.c. „Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu”.

Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›

Przykłady

Próba unieważnienia wydziedziczenia przez zaskarżenie testamentu
Anna została wydziedziczona przez swojego ojca, który zapisał cały majątek jej bratu. Anna postanowiła zaskarżyć testament, twierdząc, że nie spełnia ona warunków, które uzasadniałyby wydziedziczenie. W postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku podjęła próbę podważenia testamentu, argumentując, że wydziedziczenie było bezpodstawne i sprzeczne z rzeczywistością. Sąd przyjął jej argumenty, co umożliwiło jej dochodzenie zachowku, którego początkowo została pozbawiona.

 

Roszczenie wnuków o zachowek po zmarłym dziadku
Michał, syn wydziedziczonej Anny, dowiedział się o śmierci swojego dziadka i postanowił wystąpić z roszczeniem o zachowek, jako że skutki wydziedziczenia matki nie obejmowały jego osoby. Michał, wspólnie z siostrą, złożył formalne wezwanie do ciotki o wypłatę ich części zachowku. Gdy ich ciotka nie zgodziła się dobrowolnie na wypłatę, Michał i jego siostra skierowali sprawę do sądu, uzyskując orzeczenie, które potwierdziło ich prawo do zachowku jako wnuków wydziedziczonej.

 

Roszczenie o zachowek w obliczu nieujawnionego majątku
Joanna i jej brat po śmierci ojca dowiedzieli się, że zapisane w testamencie nieruchomości odziedziczyła ich przyrodnia siostra. Joanna, pomimo wydziedziczenia przez ojca, postanowiła sprawdzić, czy ojciec nie był w posiadaniu innych składników majątku, w szczególności nieruchomości z postępowania spadkowego po jego matce. Dzięki wsparciu prawnika Joanna uzyskała dostęp do dokumentów potwierdzających istnienie dodatkowego majątku, co umożliwiło dzieciom Joanny, jako wnukom, dochodzenie swoich roszczeń o zachowek.

Podsumowanie

W artykule omówiono kwestie związane z prawem do zachowku w przypadku wydziedziczenia, w szczególności możliwości zaskarżenia testamentu oraz uprawnienia wnuków wydziedziczonego do dochodzenia zachowku po dziadku. Wskazano, że skutki wydziedziczenia nie obejmują zstępnych, a także podkreślono znaczenie terminów przedawnienia roszczeń z tytułu zachowku.

Oferta porad prawnych

Oferujemy profesjonalne porady prawne oraz pomoc w sporządzaniu pism – opisz swój problem w formularzu pod artykułem, aby uzyskać wsparcie naszego prawnika.
Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Katarzyna Bereda

O autorze: Katarzyna Bereda

Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.


Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl

Szukamy prawnika »