• Data: 2024-03-11 • Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
24 lata temu zmarł nasz tata, do dzisiaj nie przeprowadzono sprawy spadkowej. Tata nie posiadał żadnego majątku, ale był członkiem spółdzielni mieszkaniowej i głównym najemcą lokalu. Jak w tej chwili najprościej załatwić tę sprawę, aby nasza mama, czyli żona zmarłego, została członkiem spółdzielni mieszkaniowej? Pozostali spadkobiercy po tacie to, oprócz mamy, ja, dwaj bracia i siostra. My zgodnie chcemy, aby całość odziedziczyła nasza mama.
Opisaną kwestię regulują przepisy ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych:
„Art. 14. 1. Z chwilą śmierci jednego z małżonków spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, które przysługiwało obojgu małżonkom, przypada drugiemu małżonkowi. Małżonek ten, jeżeli nie jest członkiem spółdzielni, powinien w terminie jednego roku od dnia śmierci współmałżonka złożyć deklarację członkowską. Małżonkowi zmarłego członka spółdzielni przysługuje roszczenie o przyjęcie w poczet członków spółdzielni. Przepis art. 13 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
2. Przepis ust. 1 nie narusza uprawnień spadkobierców do dziedziczenia wkładu.
Art. 15. 1. W wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w następstwie niedokonania czynności, o których mowa w art. 13, roszczenia o przyjęcie do spółdzielni i zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego przysługują dzieciom i innym osobom bliskim.
2. W wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na podstawie art. 11 lub niedokonania czynności, o których mowa w art. 14, roszczenia o przyjęcie do spółdzielni i zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego przysługują małżonkowi, dzieciom i innym osobom bliskim.
3. W wypadku ustania członkostwa w okresie oczekiwania na zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego osobom, o których mowa w ust. 2, które miały wspólnie z członkiem zamieszkać w tym lokalu, przysługują roszczenia o przyjęcie do spółdzielni i zawarcie umowy zgodnie z postanowieniami umowy o budowę lokalu.
4. Do zachowania roszczeń, o których mowa w ust. 1-3, konieczne jest złożenie w terminie jednego roku deklaracji członkowskiej wraz z pisemnym zapewnieniem o gotowości do zawarcia umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. W wypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, rozstrzyga sąd w postępowaniu nieprocesowym, biorąc pod uwagę w szczególności okoliczność, czy osoba uprawniona na podstawie ust. 1 albo 2 zamieszkiwała odpowiednio razem z byłymi małżonkami lub jednym z nich albo z byłym członkiem. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego przez spółdzielnię terminu wystąpienia do sądu, wyboru dokonuje spółdzielnia.
5. Osoba przyjęta w poczet członków spółdzielni w wypadku, o którym mowa w ust. 3, staje się stroną umowy o budowę lokalu wiążącej osobę, której członkostwo ustało.
6. W wypadku wygaśnięcia roszczeń lub braku uprawnionych osób, o których mowa w ust. 3, spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu ustaloną zgodnie z art. 11 ust. 21 i 22.
7. W wypadku ustania członkostwa w okresie poprzedzającym zawarcie umowy o budowę lokalu osobom, o których mowa w ust. 3, przysługują roszczenia o przyjęcie do spółdzielni i zawarcie umowy.”
Jeżeli więc lokatorskie prawo do mieszkania nie jest wspólnym prawem małżonków, śmierć jednego z nich skutkuje powstaniem roszczeń na rzecz drugiego z małżonków, dzieci i innych osób bliskich, stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy.
Nie można więc odziedziczyć spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu, ale krewni spełniający wymóg wspólnego zamieszkania ze zmarłym mogą się ubiegać o przyjęcie do spółdzielni w poczet członków i o zawarcie nowej umowy o ustanowienie lokatorskiego prawa do lokalu. Odziedziczyć można również wkład mieszkaniowy.
W sytuacji gdy zarząd spółdzielni mieszkaniowej odmówiłby spadkobiercom prawa do podpisania nowej umowy ustanawiającej spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu, spadkobierca może zwrócić się do sądu o wydanie orzeczenia, które zastępuje oświadczenie woli spółdzielni.
Należy więc bezwzględnie zacząć od przeprowadzenia sprawy spadkowej. Potem z dokumentami udać się do spółdzielni mieszkaniowej i wyznaczyć osobę uprawnioną do nabycia prawa do lokalu (może być nią – zgodnie z Państwa decyzją – mama).
Przypadek Pani Kowalskiej: Po śmierci męża Pani Kowalska stała przed wyzwaniem przepisania mieszkania spółdzielczego na swoje nazwisko. Mimo że mieszkała tam od wielu lat wraz z mężem, nie była członkiem spółdzielni. W ciągu roku od śmierci męża złożyła wymaganą deklarację członkowską, a dzięki zgromadzonym dokumentom potwierdzającym wspólne zamieszkiwanie, udało jej się przejąć mieszkanie bez przeszkód.
Historia Rodziny Nowaków: Po śmierci ojca, rodzina Nowaków musiała podjąć decyzję, co zrobić z jego spółdzielczym mieszkaniem. Mimo że wszyscy rodzeństwa mieli równy udział w spadku, postanowili przekazać całość praw do mieszkania matce. W tym celu wspólnie złożyli stosowne oświadczenia w spółdzielni mieszkaniowej, wyjaśniając sytuację i wyrażając zgodę na przejęcie mieszkania przez matkę.
Dylemat Pana Jankowskiego: Pan Jankowski, po śmierci brata, który był członkiem spółdzielni mieszkaniowej, stanął przed zadaniem uregulowania kwestii mieszkania. Mimo że mieszkał z bratem przez ostatnie lata, spółdzielnia początkowo nie chciała uznać jego prawa do lokalu. Ostatecznie, po konsultacji z prawnikiem i zebraniu potrzebnych dokumentów świadczących o wspólnym zamieszkiwaniu, Pan Jankowski złożył wniosek do sądu. Sąd uznał jego roszczenia, umożliwiając mu przejęcie lokalu.
Podsumowując, przekazanie mieszkania spółdzielczego po śmierci najemcy wymaga starannego postępowania zgodnego z obowiązującymi przepisami prawa. Kluczowe jest zrozumienie, że prawo do lokalu może być przekazane najbliższym krewnym, w szczególności współmałżonkowi, pod warunkiem złożenia odpowiednich deklaracji i dokumentów. Artykuł ten podkreśla również znaczenie terminowego działania oraz możliwość zwrócenia się do sądu w przypadku komplikacji czy nieporozumień ze spółdzielnią mieszkaniową.
Jeśli potrzebujesz fachowej pomocy prawnej w sprawie przekazania mieszkania spółdzielczego lub masz pytania dotyczące postępowania spadkowego, skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online. Oferujemy również profesjonalne przygotowanie niezbędnych pism i wniosków, aby ułatwić Ci ten proces. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych - Dz.U. 2001 nr 4 poz. 27
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Radca prawny od 2005 roku, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Udziela porad z prawa cywilnego, pracy oraz rodzinnego, a także z zakresu procedury cywilnej i administracyjnej. Ma wieloletnie doświadczenie w stosowaniu prawa administracyjnego i samorządowego. Ukończyła również aplikację sądową. Obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika
