• Data: 2024-09-05 • Autor: Anna Sufin
Czy jest możliwe umorzenie postępowania w sprawie o dział spadku, gdy wnioskodawca przed pierwszym terminem rozprawy cofa wniosek, a dwóch uczestników po zobowiązaniu sądu do wypowiedzenia się, czy godzą się na cofnięcie wniosku czy nie, wyrażają stanowisko, że nie godzą się na cofnięcie wniosku?
Zapytuje Pani, czy możliwe jest umorzenie postępowania w sprawie o dział spadku, jeśli wnioskodawca cofnął wniosek przed pierwszym terminem rozprawy, a dwóch uczestników w odniesieniu do wniosku o umorzenie wskazało, że nie godzą się na cofnięcie wniosku.
Postępowanie o dział spadku jest postępowaniem nieprocesowym (art. 680 i nast. Kodeksu postępowania cywilnego). Sąd wszczyna postępowanie nieprocesowe na wniosek, a w wypadkach wskazanych w ustawie może wszcząć z urzędu (art. 506). Zgodnie z art. 512:
„§ 1. Po rozpoczęciu posiedzenia albo po złożeniu przez któregokolwiek z uczestników oświadczenia na piśmie cofnięcie wniosku jest skuteczne tylko wtedy, gdy inni uczestnicy nie sprzeciwili się temu w terminie wyznaczonym.
§ 2. Cofnięcie wniosku o wszczęcie postępowania jest bezskuteczne w sprawie, której wszczęcie mogło nastąpić z urzędu”.
Podnosi się, że powyższa regulacja nie jest wyczerpująca – dotyczy przypadku cofnięcia wniosku przed pierwszym posiedzeniem albo złożeniem oświadczeń przez uczestników – i w pozostałym zakresie należy sięgać do art. 203 (zgodnie z art. 13 § 2 nakazującym odpowiednio stosować przepisy o procesie do innych postępowań uregulowanych w kodeksie). Zgodnie z art. 203:
„§ 1. Pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku.
§ 2. Pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez pozwanego.
§ 3. W razie cofnięcia pozwu poza rozprawą przewodniczący odwołuje wyznaczoną rozprawę i o cofnięciu zawiadamia pozwanego, który może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie kosztów. Gdy skuteczność cofnięcia pozwu zależy od zgody pozwanego, niezłożenie przez niego oświadczenia w tym przedmiocie w powyższym terminie uważa się za wyrażenie zgody.
§ 4. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa”.
W opisanym przez Panią stanie faktycznym wystarczające pozostaje sięgnięcie do regulacji art. 512. Podaje Pani przypadek, w którym cofnięcie wniosku nastąpiło przed rozpoczęciem pierwszego posiedzenia. W takim wypadku konieczne jest jeszcze zbadanie, czy którykolwiek z uczestników złożył jakiekolwiek oświadczenie na piśmie do chwili złożenia przez wnioskodawcę oświadczenia o cofnięciu wniosku. Podaje się w orzecznictwie i doktrynie, że chodzi tu o złożenie przez uczestnika jakiegokolwiek oświadczenia na piśmie – tak w kwestiach formalnych, jak i merytorycznych, z własnej inicjatywy albo na wezwanie sądu. Istotny jest moment złożenia oświadczenia na dzienniku podawczym sądu albo jego wysłania operatorem pocztowym.
W Pani wypadku zatem wniosek zostanie cofnięty skutecznie tylko i wyłącznie wtedy, gdy przed jego cofnięciem żaden z uczestników nie złożył jakiegokolwiek pisma do sprawy o dział spadku. Gdyby takich pism nie było, cofnięcie wniosku będzie skuteczne niezależnie od tego, czy zgodzą się na to uczestnicy. Jeśli oświadczenia na piśmie któregokolwiek z uczestników były już złożone, niestety brak zgody któregokolwiek uczestnika na cofniecie wniosku, powoduje jego dalsze rozpoznawanie i skuteczne cofnięcie wniosku nie jest możliwe. Sąd umarza postępowanie po skutecznym cofnięciu wniosku (por. art. 355 w zw. z art. 13 § 2).
Podejrzewam, że skoro sąd wzywał uczestników do ustosunkowania się do oświadczenia o cofnięciu wniosku, strony składały już wcześniej pisma do sprawy, co będzie oznaczać, że w opisanej sprawie odpowiedź będzie negatywna.
Jan złożył wniosek o dział spadku po zmarłej matce, jednak zanim doszło do pierwszego posiedzenia sądu, postanowił cofnąć swój wniosek. Sąd zobowiązał uczestników postępowania do wypowiedzenia się na temat cofnięcia wniosku. Dwóch z uczestników, jego siostra Anna i brat Marek, sprzeciwili się tej decyzji, argumentując, że chcą jak najszybciej zakończyć sprawę podziału majątku. W takiej sytuacji sąd nie może umorzyć postępowania, ponieważ cofnięcie wniosku wymaga zgody wszystkich uczestników postępowania, a w tym przypadku takiej zgody nie było.
Maria, jako jedyna spadkobierczyni po swoim ojcu, złożyła wniosek o dział spadku. Kilka dni później, przed pierwszą rozprawą, złożyła oświadczenie o cofnięciu wniosku, ponieważ doszła do porozumienia z rodziną co do podziału majątku. W międzyczasie, kuzyn Marii, który również został uwzględniony jako uczestnik postępowania, złożył pismo do sądu, w którym wyraził swoje roszczenia do części spadku. Sąd wezwał go do ustosunkowania się do cofnięcia wniosku. Kuzyn nie zgodził się na cofnięcie, co spowodowało, że sąd musiał kontynuować postępowanie, mimo chęci Marii do jego zakończenia.
Ewa, po złożeniu wniosku o dział spadku po swoim ojcu, zorientowała się, że nie ma pełnej dokumentacji potrzebnej do przeprowadzenia podziału majątku i postanowiła wycofać wniosek. Przed pierwszym terminem rozprawy złożyła wniosek o jego cofnięcie. Sąd zwrócił się do uczestników postępowania o wyrażenie swojej opinii. Dwóch z uczestników, kuzyni Ewy, nie zgodziło się na cofnięcie wniosku, twierdząc, że chcą uporządkować sprawy spadkowe. W tej sytuacji, mimo że Ewa była inicjatorką postępowania, sąd nie mógł go umorzyć bez zgody wszystkich uczestników, co oznaczało konieczność dalszego prowadzenia sprawy.
Cofnięcie wniosku o dział spadku przed pierwszym posiedzeniem sądu jest możliwe, ale wymaga zgody wszystkich uczestników postępowania. Jeśli choć jeden z uczestników sprzeciwi się cofnięciu wniosku, sąd będzie kontynuował postępowanie, niezależnie od woli wnioskodawcy. Warto więc dokładnie rozważyć sytuację i konsultować decyzje ze wszystkimi stronami przed podjęciem takich kroków.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w przygotowaniu pism procesowych, aby skutecznie chronić Twoje prawa w postępowaniach spadkowych. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać wsparcie na każdym etapie sprawy! Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Anna Sufin
Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Specjalizuje się w prawie zamówień publicznych oraz obsłudze prawnej firm. Zajmuje się również sporządzaniem projektów umów, uchwał, regulaminów, polityk oraz innych aktów. Jednocześnie, posiada także szerokie zainteresowania w innych dziedzinach prawa, pozwalające na udzielanie porad w zróżnicowanych stanach faktycznych i prawnych.
Zapytaj prawnika
