Testament i dożywocie, czy należy mi się zachowek?

Przykłady

Brat przejmuje nieruchomość, a siostra domaga się zachowku

Pan Marek i Pani Anna to dzieci Pana Jana. Pan Jan sporządził umowę dożywocia, przekazując swoją nieruchomość Panu Markowi w zamian za opiekę do końca życia. Jednocześnie w testamencie zapisał cały swój majątek synowi. Po śmierci Pana Jana okazało się, że na koncie pozostało 60 000 zł. Pani Anna nie została uwzględniona w testamencie ani nie otrzymała żadnych darowizn za życia ojca. Zgodnie z prawem, Pani Annie przysługuje zachowek od wartości majątku spadkowego, czyli od kwoty 60 000 zł. Ma prawo żądać od brata połowy tej kwoty, czyli 30 000 zł.

Rodzice a prawo do zachowku po umowie dożywocia

Pani Katarzyna, jedyna córka Pana Zbigniewa, otrzymała od ojca nieruchomość w ramach umowy dożywocia. Pan Zbigniew w swoim testamencie zapisał wszystko Pani Katarzynie. Po jego śmierci w majątku spadkowym znajdowało się 40 000 zł. Rodzice Pana Zbigniewa, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, ponieważ Pan Zbigniew nie miał innych spadkobierców, zgłosili swoje roszczenia o zachowek. Jednak umowa dożywocia nie wchodzi do substratu zachowku, dlatego rodzice mogą domagać się jedynie zachowku od 40 000 zł, proporcjonalnie do udziału, który przysługiwałby im w spadku.

Nieruchomość darowana siostrze a różnice w prawie do zachowku

Pan Adam za życia przekazał swojej córce, Pani Marcie, mieszkanie o wartości 300 000 zł w drodze darowizny. Po śmierci Pana Adama w majątku spadkowym znalazło się 100 000 zł w gotówce. Syn Pana Adama, Pan Tomasz, nie został uwzględniony w testamencie. Przy obliczaniu zachowku bierze się pod uwagę także darowizny, więc substrat zachowku wynosi 400 000 zł. Pan Tomasz ma prawo do połowy udziału spadkowego, czyli 200 000 zł, a jego zachowek wynosi 100 000 zł. To znacząca różnica w porównaniu z przypadkami umowy dożywocia, gdzie nieruchomości nie dolicza się do substratu zachowku.

Podsumowanie

Zachowek to istotne narzędzie ochrony praw najbliższych członków rodziny, które pozwala na zabezpieczenie ich interesów w przypadku pominięcia w testamencie. Przy jego obliczaniu kluczowe jest zrozumienie, że umowa dożywocia nie wpływa na substrat zachowku, w przeciwieństwie do darowizn. Dzięki temu artykułowi łatwiej będzie Państwu zrozumieć, kto i w jakich okolicznościach ma prawo do zachowku oraz jak prawidłowo go wyliczyć.

Oferta porad prawnych