• Data: 2024-11-29 • Autor: Katarzyna Bereda
Mój tata choruje na otępienie alzhaimerowskie. Nie umie już pisać, nie rozumie, co się wokół niego dzieje. Jest w domu seniora. Teraz zmarła mama, czyli jego żona. Mają domek. Nie ma testamentu, ja jestem jedynym dzieckiem. Nie będziemy odrzucać spadku. Ale chcemy założyć sprawę spadkową. Ja 25%, ojciec 75%. Tylko, że ojciec nie odbierze, nie podpisze odbioru pisma z sądu. Czy muszę go ubezwłasnowolnić? Czy można złożyć wniosek do sądu rodzinnego o wyznaczenie przedstawiciela tymczasowego?
Tak, jedyną możliwością – w przypadku, gdyby sąd kwestionował stan taty – jest dokonanie ubezwłasnowolnienia całkowitego taty i podczas tej procedury złożenie wniosek o wyznaczenie Pana przedstawicielem tymczasowym.
W mojej ocenie jednak sąd będzie procedował w sprawie spadkowej – nawet gdy tata nie zajmie stanowiska – sprawa o nabycie spadku jest szybka i jasna. Jeżeli to Pan złoży zapewnienie spadkowe, iż nie było testamentów, a Państwo jesteście jedynymi spadkobiercami, to wystarczające jest tylko to, aby tata odebrał przesyłkę z sądu z informacją o terminie rozprawy i Pana wnioskiem – gdy doręczenie będzie prawidłowe, sąd wyda postanowienie o nabyciu spadku na podstawie ustawy – sprawa więc się zakończy. Nie ma potrzeby stawiania się taty w sądzie i zajmowanie stanowiska – wystarczy, aby doszło do skutecznego doręczenia przesyłki pocztowej.
Zgodnie bowiem z treścią art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. Celem tego postępowania jest ustalenie wszystkich spadkobierców, którzy doszli do dziedziczenia (art. 677 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego).
Zgodnie z art. 670 sąd bada w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, kto jest spadkobiercą, a także czy spadkodawca pozostawił testament. Wniosek należy złożyć w sądzie rejonowym ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, a więc mamy – właściwy w takim zakresie jest wydział cywilny. Do wniosku należy dołączyć skrócony odpis aktu zgonu spadkodawcy, skrócone odpisy aktów urodzenia uczestników postępowania, a także w przypadku zawarcia związku małżeńskiego, także skrócone odpisy aktów małżeństwa. Łączna opłata od wniosku to 100 zł oraz 5 zł.
Dlatego proponuję zainicjować to postępowanie – w mojej ocenie dojdzie do wydania postanowienia o nabyciu spadku – bez konieczności ubezwłasnowolnienia taty. Jeżeli jednak chce Pan ubezwłasnowolnić całkowicie tatę, jest taka możliwość, w ramach tego postępowania może Pan od razu złożyć wniosek o wyznaczenie Pana przedstawicielem podstawowym. Procedura ta jednak trwa – znacznie szybciej zakończy się postępowanie spadkowe.
Zgodnie z treścią art. 545:
„§ 1. Wniosek o ubezwłasnowolnienie może zgłosić:
1) małżonek osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie;
2) jej krewni w linii prostej oraz rodzeństwo;
3) jej przedstawiciel ustawowy.
§ 2. Krewni osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, nie mogą zgłaszać tego wniosku, jeżeli osoba ta ma przedstawiciela ustawowego.
§ 3. Wniosek o ubezwłasnowolnienie częściowe można zgłosić już na rok przed dojściem do pełnoletności osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie.
§ 4. Kto zgłosił wniosek o ubezwłasnowolnienie w złej wierze lub lekkomyślnie, podlega karze grzywny”.
Poza ogólnymi warunkami przewidzianymi dla pism procesowych wszczynających postępowanie wniosek o ubezwłasnowolnienie powinien zawierać:
Pan Jan, cierpiący na zaawansowane stadium choroby Alzheimera, mieszka w domu opieki. Jego żona zmarła, pozostawiając mieszkanie, które dziedziczy Pan Jan oraz ich córka. Córka zgłasza sprawę spadkową, ale obawia się, że jej ojciec nie będzie mógł podpisać żadnych dokumentów ani odebrać korespondencji. Sąd postanawia przeprowadzić postępowanie spadkowe, nawet bez jego aktywnego udziału, ponieważ córka złożyła wszystkie wymagane oświadczenia.
Pani Zofia jest jedynym dzieckiem ojca cierpiącego na otępienie starcze. Gdy matka Zofii zmarła, pozostawiła dom i oszczędności, które przypadły jej mężowi i córce. Zofia założyła sprawę spadkową, jednak sąd wymagał odbioru pism przez ojca. Aby zabezpieczyć sprawę, Zofia wniosła do sądu rodzinnego o ustanowienie tymczasowego przedstawiciela, co umożliwiło kontynuację postępowania bez konieczności pełnego ubezwłasnowolnienia ojca.
Pan Marek odziedziczył 25% domu po śmierci matki, a jego ojciec, dotknięty demencją, resztę. W obliczu trudności z podpisaniem dokumentów przez ojca, Pan Marek zastanawia się nad pełnym ubezwłasnowolnieniem ojca, aby móc zarządzać sprawami spadkowymi w jego imieniu. Jednak doradca prawny sugeruje mu, aby złożył wniosek o wyznaczenie siebie jako tymczasowego przedstawiciela, co pozwoliłoby na szybsze rozwiązanie sprawy spadkowej.
Dziedziczenie przez osobę cierpiącą na otępienie, jak w przypadku ojca chorego na Alzheimera, może być skomplikowane, zwłaszcza gdy wymaga odbioru pism sądowych lub podpisania dokumentów. W takich sytuacjach istnieje możliwość wystąpienia o wyznaczenie tymczasowego przedstawiciela, co pozwala na kontynuację postępowania spadkowego bez konieczności pełnego ubezwłasnowolnienia.
Oferujemy kompleksową pomoc prawną przy sprawach spadkowych, w tym w sytuacjach wymagających wyznaczenia przedstawiciela dla osoby niezdolnej do samodzielnego działania. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
Zapytaj prawnika
