• Data: 2024-12-27 • Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
Sprawa dotyczy domu jednorodzinnego, w którym zamieszkujemy z żoną i dziećmi przed 11 laty. 5 lat temu zmarła babcia mojej żony, która była właścicielką tego domu i mieszkaliśmy razem. Przed śmiercią sporządziła testament u notariusza z podziałem po połowie na nas wspólnie (50%) i syna babci (50%). W tej chwili syn babci żąda spłaty swojej części, na co przystaliśmy, ale po uczciwej wycenie. Dodam, że gdy wprowadzaliśmy się, dom był w złym stanie i przeprowadziliśmy jego generalny remont (m.in. wymiana okien, drzwi, gładzie, malowanie, podłogi, c.o., elektryka). 5 lat temu zrobiłem też operat szacunkowy przez biegłego sądowego. Chciałem wiedzieć, ile nieruchomość jest warta tak dla siebie. Na chwilę obecną czekamy na ponowną wycenę. Poinformowałem syna babci, że policzyłem faktury i paragony oraz pracę własną przy nieruchomości przez te 11 lat zamieszkiwania. Prace własną policzyłem uczciwie na podstawie cenników takich usługi lokalnych firm – brałem z tego 50%. Pytanie: czy robiąc remonty, podnosiłem wartość nieruchomości i działałem na swoją niekorzyść? Kiedy otrzymam aktualną wycenę nieruchomość, czy mogę odjąć całość tych moich kosztów od jej wartości? Czy wartość do spłaty nieruchomości będzie obecna czy ta w momencie śmierci babci. Ostatnie pytanie, w spadku została pominięta córka babci (mama mojej żony). Zastanawia się nad ubieganiem się o zachowek tylko od syna babci, ale czy nie jest za późno, od jakiej daty się liczy przedawnienie?
W pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 941 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r., poz. 1360; zwanej dalej w skrócie „K.c.”) – rozporządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie przez testament. W opisywanym przypadku nastąpiło sporządzenie testamentu. Spadek jest definiowany jako ogół praw i obowiązków majątkowych przechodzących ze zmarłej osoby fizycznej na jego spadkobiercę lub spadkobierców (art. 922 § 1 K.c.). Sądowy dział spadku prowadzony jest w trybie postępowania nieprocesowego uregulowanego w art. 680-689 Kodeksu postępowania cywilnego. Celem tego postępowania jest nie tylko likwidacja łączącej spadkobierców wspólności i przyznanie im oznaczonych praw majątkowych, ale także ostateczne zakończenie wszelkich rozrachunków pomiędzy spadkobiercami (uregulowanie wszelkich stosunków wynikających ze wspólności majątku spadkowego).
W postępowaniu o dział spadku można zgłaszać m.in. roszczenia z tytułu poczynionych na spadek nakładów (art. 686 K.p.c.). Zgodnie ze wskazanym przepisem:
„W postępowaniu działowym sąd rozstrzyga także o istnieniu zapisów zwykłych, których przedmiotem są rzeczy lub prawa należące do spadku, jak również o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów, poczynionych na spadek nakładów i spłaconych długów spadkowych”
Zatem może Pan wykazać poczynione nakłady na spadek i odliczyć je od wartości nieruchomości, która przypadałaby do spłaty. Robiąc remonty, podniósł Pan wartość nieruchomości. Rozliczenie nakładów na spadkową nieruchomość pomiędzy współspadkobiercami powinno nastąpić w toku postępowania o dział spadku, w skład którego wchodzi ten składnik majątku spadkowego. Niezgłoszenie przez uczestnika tych roszczeń prowadzi do utraty możliwości ich dochodzenia w innym postępowaniu, na co wskazuje art. 618 § 3 K.p.c. stosowany odpowiednio w postępowaniu o dział spadku (art. 688 K.p.c.).
Co do zasady skład i stan spadku ustala się według chwili otwarcia spadku, jego zaś wartość – według cen z chwili dokonania działu.
Zgodnie z art. 1007 §1 Kodeku cywilnego: „Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu”. Czyli te 5 lat liczy się od dnia, w którym został ogłoszony testament.
Odrzucenie spadku po zmarłym teściu może być konieczne, jeśli istnieje ryzyko dziedziczenia długów. W artykule omawiamy kroki, jakie może podjąć córka jako potencjalna spadkobierczyni, szczególnie przebywając za granicą. Kluczowym działaniem jest złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przed sądem, notariuszem lub konsulem, co pozwala uniknąć zobowiązań finansowych.
Potrzebujesz porady prawnej lub pomocy w przygotowaniu pisma? Opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a skontaktujemy się z Tobą, aby omówić szczegóły! Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
