Spadek a przyrodnie rodzeństwo

Spadek po ojcu

Jeżeli Pani ojciec zmarł, nie pozostawiając testamentu, to miało miejsce dziedziczenie ustawowe. Stosownie do art. 931 § 1 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) „w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku”. Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, że spadek po Pani ojcu nabyła jego żona, Pani oraz syn ojca każdy po 1/3 udziału w spadku.

W skład spadku po Pani ojcu wszedł udział w majątku wspólnym małżeńskim, który zgodnie z domniemaniem zawartym w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym wynosi 1/2, czyli jeśli Pani ojciec wykupił w trakcie małżeństwa mieszkanie, to weszło ono do ich majątku wspólnego małżeńskiego. Udział ojca wynosił 1/2 w tym mieszkaniu, który to udział odziedziczyła Pani wraz z pozostałymi spadkobiercami.

Zobacz również: Czy rodzeństwo przyrodnie dziedziczy?

Kto dziedziczy po śmierci ojca i jego drugiej żony

Po śmierci żony ojca, o ile ona nie sporządziła testamentu, spadek po niej będą dziedziczyć jej zstępni (dzieci lub wnuki). Jeśli zmarła miała jednego syna (a Pani nie została przysposobiona przez zmarłą), to on odziedziczy cały spadek, który należał do zmarłej, w tym i odziedziczony udział po Pani ojcu.

Tak więc w chwili obecnej współwłaścicielami wszystkich przedmiotów, które wchodziły w skład majątku wspólnego małżeńskiego, jest Pani, syn Pani zmarłego ojca i dziecko drugiej żony Pani ojca. Żeby podzielić spadek, w pierwszej kolejności musi zostać przeprowadzona sprawa spadkowa po każdym z małżonków, a następnie dział spadku połączony z podziałem majątku wspólnego małżeńskiego.

Jeżeli spadek przypadł kilku osobom, to w chwili śmierci spadkodawcy pomiędzy spadkobiercami powstała wspólność praw i obowiązków spadkowych. Zgodnie z art. 1035 K.c. „do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy współwłasności w częściach ułamkowych”.

Udziały poszczególnych spadkobierców w majątku spadkowym wynikają z dziedziczenia ustawowego lub z testamentu, jaki pozostawił spadkodawca.

Prawo do współposiadania przedmiotów należących do spadku

Do czasu przeprowadzenia działu spadku każdy ze spadkobierców ma prawo do współposiadania przedmiotów należących do spadku, chyba że spadkodawca powołał w testamencie wykonawcę testamentu lub został powołany kurator spadku nieobjętego.

Do czasu dokonania przez spadkobierców działu spadku spadkobierca jest ograniczony w możliwości rozporządzania swoim udziałem w majątku spadkowym i aby takie rozporządzenie było skuteczne, konieczna jest zgoda pozostałych współspadkobierców.

Należy pamiętać, iż wspólność majątku spadkowego jest stanem przejściowym. Aby przyznać każdemu ze spadkobierców określone przedmioty wchodzące w skład spadku i znieść wspólność praw i obowiązków należy dokonać działu spadku. Zgodnie z art. 1037 § 1 K.c. dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy pomiędzy spadkobiercami (u notariusza, co jest opcją droższą), bądź na mocy orzeczenia sądu, wydanego na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

Przeprowadzenie umownego działu spadku u notariusza jest możliwe tylko w sytuacji, kiedy istnieje zgoda wszystkich spadkobierców, co do dokonania działu spadku. Wszyscy spadkobiercy muszą się zgodzić co do warunków i sposobu działu. Jeżeli choćby jeden ze spadkobierców nie wyrazi zgody na dokonanie umownego działu spadku, zawarcie umowy nie będzie możliwe.

Dokonanie działu spadku wymaga ustalenia składu i wartości spadku. Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego wartość i skład spadku ustala sąd. Skład spadku jest ustalany przede wszystkim na podstawie oświadczeń uczestników i ewentualnie według spisu inwentarza, jeżeli został sporządzony. Jeżeli te oświadczenia są sprzeczne, sąd musi wyjaśnić te rozbieżności. Własność nieruchomości wchodzącej w skład spadku wymaga udowodnienia w każdym wypadku.

W postępowaniu o dział spadku jego stan ustala się według chwili otwarcia spadku, a więc chwili śmierci spadkodawcy, a wartość spadku według cen z chwili dokonania działu spadku. Czyli przy podziale sąd będzie uwzględniał wartość nieruchomości na dzień dokonywania działu miedzy Państwem.

Sposoby dokonania działu spadku przez sąd

Jeżeli uczestnicy zgodnie określą wartość przedmiotów wchodzących w skład spadku, sąd nie będzie ustalał wartości przedmiotów spadkowych. W przypadku sporu pomiędzy uczestnikami co do wartości poszczególnych przedmiotów spadkowych sąd powoła biegłego.

Sąd może dokonać działu spadku na trzy sposoby:

1. Przez podział fizyczny przedmiotów wchodzących w skład spadku, co oznacza, że poszczególne przedmioty zostają podzielone i przyznane spadkobiercom według wielkości ich udziałów w spadku. Jeżeli nie doprowadzi to do zniszczenia rzeczy, można również podzielić pojedynczą rzecz wchodzącą w skład spadku. W ramach tego podziału dopuszczalne jest ustalenie dopłat na rzecz niektórych spadkobierców, jeżeli nie da się podzielić spadku tak, aby wartość przedmiotów przyznanych spadkobiercą była równa udziałowi w spadku.
2. Przez przyznanie niektórych przedmiotów ze spadku jednemu albo kilku spadkobiercom z ustaleniem obowiązków spłat na rzecz pozostałych spadkobierców.
3. Przez podział cywilny składników majątkowych, co oznacza sprzedaż majątku spadkowego i podział uzyskanych ze sprzedaży środków pomiędzy spadkobierców według wielkości ich schedy spadkowej.

W Pani sytuacji, jeśli chce Pani pozostać jedynym właścicielem nieruchomości, najlepiej spróbować porozumieć się z synem ojca co do wysokości spłaty, żeby niepotrzebnie nie przedłużać postępowania i nie narażać się na dodatkowe koszty (np. związane z powołaniem biegłego). Takie sprawy mogą trwać bardzo długo, gdy nie ma zgody co do podziału nieruchomości. Dlatego najlepiej sprawę załatwić polubownie, chociaż sąd i tak będzie Państwa do tego skłaniał. Jeśli nie uda się Państwu porozumieć co do podziału spadku, to sąd po zbadaniu całej sprawy, dbając o interesy wszystkich spadkobierców, podzieli samodzielnie spadek.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.