• Data: 2025-01-12 • Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
W 1998 r. rodzice trojga dzieci w ich obecności zapowiedzieli, że zapiszą aktem darowizny 0,9 ha ziemi rolnej jednemu z dzieci, żeby ten w przyszłości sprzedał ziemię i sprawiedliwie podzielił zyski pomiędzy rodzeństwo, oczywiście potrącając swoje koszty związane z utrzymaniem, podziałem ziemi itp. Ojciec zmarł w 2005 r., mama w 2015 r., a pierwszą działkę ok. 0,08 ha obdarowany sprzedał w 2018 r., później następne i do dzisiaj sprzedał ok. połowę ziemi. Obdarowany udaje, że niema tematu. W 2021 r. brat obdarowanego zapytał mailem, jak i kiedy zamierza dotrzymać obietnicy, ale ten nie odpowiedział. W 2022 r. w rozmowie z bratem powiedział, że podzieli „sprawiedliwie” zyski ze sprzedaży ziemi, ale kiedy sprzeda wszystko i nie po cenie, po jakiej dokonuje sprzedaży (ok. 100 zł/m), a po cenie, jaka na czas sprzedaży ostatniej działki będzie obowiązywać w Agencji Rolnej na tym terenie (teraz to jest ok. 3,5 zł/m2). Czy w takiej sytuacji jest jakaś szansa w sądzie? Jeżeli tak, to na czym oprzeć powództwo, by brat dotrzymał ustnej zapowiedzi rodziców?
W pierwszej kolejności wskazać należy, że szanse powodzenia w sprawie przeciwko bratu są obarczone znacznym ryzykiem procesowym. Istnieje wysoki stopień prawdopodobieństwa, że takie roszczenie zostałoby przez sąd oddalone, tj. nieuwzględnione z uwagi na to, że:
W Państwa przypadku zasadne było wystąpienie po śmierci rodziców o zachowek do brata. Wówczas możliwa byłaby ugoda, która powinna być sporządzona przed sądem lub notariuszem, w której brat zobowiązałby się do spłaty określonej kwoty na Pana rzecz tytułem zachowku. W takiej umowie możliwe byłoby również wskazanie na tą obietnice daną rodzicom. Niestety możliwość wystąpienia z roszczeniem o zachowek jest ograniczona czasowo. Zgodnie z art. 1007 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2022 r., poz. 1360) roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanych od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny przedawnia się z upływem lat pięciu od otwarcia spadku. Otwarcie spadku wyznaczone jest przez dzień śmierci spadkodawcy. Biorąc pod uwagę daty śmierci rodziców i brak wszczęcia postępowania spadkowego w tym okresie, które przerwałoby bieg przedawnienia tego roszczenia, niestety należy wskazać, że roszczenie o zachowek jest w Państwa przypadku już przedawnione.
Jedyną rzecz, którą mogę zarekomendować, która nie będzie wiązała się ze znacznymi kosztami, to próba podjęcia z bratem mediacji u zawodowego mediatora. Wskazanie na konieczność dotrzymania obietnicy danej rodzicom. Jeżeli chodzi o osobę mediatora, to można albo skorzystać z darmowej pomocy mediatora w ramach systemu porad prawnych prowadzonych przez m.in. przez gminy lub też wybrać mediatora z listy prowadzonej przez sąd okręgowy. Przed mediatorem może być zawarta ugoda, której treść powinna odpowiadać obietnicy danej rodzicom przez brata.
Po śmierci rodziców, rodzeństwo oczekiwało, że zgodnie z ustną zapowiedzią ojca, najstarszy brat przekaże każdemu swoją część z dochodu po sprzedaży wspólnej ziemi. Mimo wielokrotnych próśb i przypomnień, brat sprzedał już część działek, zatrzymując całość środków i wyjaśniając, że „sprawiedliwie” rozdzieli zyski dopiero po sprzedaży wszystkiego, ale według swoich warunków. W obliczu braku dokumentacji, reszta rodzeństwa jest rozczarowana i niepewna co do swoich praw.
Siostra, obdarowana przez rodziców ziemią, miała podzielić się zyskami z rodzeństwem, gdy sprzeda działki. Po sprzedaży części ziemi siostra jednak zaczęła unikać rozmów na ten temat i twierdzi, że skoro nie było pisemnej umowy, reszta rodzeństwa nie ma prawnych podstaw do roszczeń. Brat próbował zorganizować mediacje, ale siostra odmówiła, co jeszcze bardziej pogłębiło konflikt rodzinny.
Ojciec, przekazując ziemię jednemu z synów, wierzył, że dochowa on słowa i podzieli zyski ze sprzedaży z pozostałym rodzeństwem. Syn sprzedał część ziemi, ale przeznaczył dochody na swoje potrzeby. Brat, przypominając mu ustne zobowiązanie, usłyszał, że podział zysków nastąpi w momencie sprzedaży całego gruntu i według cen, które sam określi. Rodzeństwo zastanawia się, czy są jakiekolwiek prawne środki na wymuszenie dotrzymania obietnicy.
Artykuł analizuje sytuację, w której rodzeństwo zmaga się z brakiem realizacji ustnej obietnicy rodziców dotyczącej podziału zysków ze sprzedaży ziemi. Wyjaśnia trudności związane z egzekucją takich zobowiązań na gruncie prawnym oraz omawia alternatywne rozwiązania, jak mediacja czy próba ugody, podkreślając znaczenie pisemnych porozumień dla uniknięcia rodzinnych sporów w przyszłości.
Aby skorzystać z naszych usług prawnych online i uzyskać pomoc w sporządzeniu odpowiednich pism, opisz swój problem w formularzu pod artykułem. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
