• Data: 2024-08-07 • Autor: Katarzyna Bereda
Mój tata mieszka w domu, którego właścicielką jest jego zmarła w 1995 roku mama, czyli moja babcia. Tata ma dwóch braci i razem z nimi chcą, żeby ten dom był przepisany na mnie. Do tego dochodzi działka, która z kolei jest zapisana na tę babcię i również zmarłego dziadka. Jeden wujek mieszka w USA i nie przyjedzie do Polski. Stąd moje pytanie, co muszę po kolei zrobić, jakie dokumenty zebrać, żeby doszło do przepisania domu i działki i zakończenia sprawy spadkowej?
Jeżeli jeden wujek mieszka w USA i nie chce przyjechać ani ustanowić w Polsce profesjonalnego pełnomocnika, droga do uzyskania własności będzie niestety długa. W pierwszej kolejności bowiem musi Pani rozpocząć od skierowania sprawy do sądu o nabycie spadku po babci i dziadku.
Zgodnie bowiem z treścią art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.
Stwierdzenie nabycia spadku następuje na wniosek i – co do zasady – w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku. Niemniej, zgodnie z art. 681 KPC, możliwe jest również stwierdzenie nabycia spadku w postępowaniu o dział spadku. Nie oznacza to jednak, że sąd działa wtedy z urzędu. Należy bowiem zgodzić się, że przeważnie wniosek o wszczęcie postępowania działowego zawiera także implicite wniosek o stwierdzenie nabycia spadku (np. W. Borysiak, w: Osajda, Komentarz KC, t. III, 2013). Rozważane postępowanie sądowe prowadzone jest na podstawie art. 669–6792 Kodeksu postępowania cywilnego w trybie nieprocesowym, przy czym sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po przeprowadzeniu rozprawy. Celem tego postępowania jest ustalenie wszystkich spadkobierców, którzy doszli do dziedziczenia (art. 677 § 1).
Zgodnie z art. 670 „sąd bada w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, kto jest spadkobiercą, a także czy spadkodawca pozostawił testament. Wniosek należy złożyć w sądzie rejonowym ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy”.
Do wniosku należy dołączyć skrócony odpis aktu zgonu spadkodawcy, skrócone odpisy aktów urodzenia uczestników postępowania, a także w przypadku zawarcia związku małżeńskiego, także skrócone odpisy aktów małżeństwa. Może Pani złożyć wniosek łączny – po babci i dziadku. Jednak wnioskodawcą w tym zakresie powinien być jeden ze spadkobierców – a więc Pani tata lub jeden z braci. Łączna opłata od wniosku to 100 zł oraz 5 zł.
Postępowanie może odbyć się także przed notariuszem. Przed notariuszem jednak konieczna jest obecność wszystkich spadkobierców. Przed sądem nie ma takiej konieczności – jednak sąd zawiadomi wszystkie osoby będące spadkobiercami po zmarłej o toczącym się postępowaniu aby mogli oni wziąć w nim udział. Jeżeli bracia nie mogą stawić się na terminie rozprawy, wystarczy, że prześlą do sądu swoje pisemne stanowisko w sprawie.
Jednocześnie z nabyciem spadku proszę dokonać działu spadku, gdzie sąd przyzna całość dla taty, a spadkobiercy to potwierdzą – mogą to potwierdzić pisemnie. Jeżeli dla sądu forma pisemna nie będzie wystarczająca – możliwa jest obecnie wideokonferencja. Dopiero gdy tata nabędzie cały spadek, może w drodze darowizny lub umowy dożywocia przekazać to dla Pani. Obecnie, jeżeli tata żyje i nabył przez upływ czasu spadek, nie jest Pani spadkobiercą ustawowym po dziadkach – spadkobiercami są bowiem dzieci dziadków i to oni nabędą spadek.
Przepisanie nieruchomości na jednego ze spadkobierców
Jan mieszkał w domu, który należał do jego zmarłych rodziców. Rodzeństwo Jana (Anna i Tomasz) chciało, aby Jan formalnie stał się właścicielem nieruchomości, ponieważ był on jedynym, który mieszkał w domu i dbał o niego od lat. Anna mieszkała w Anglii i nie mogła osobiście uczestniczyć w procedurze. Jan najpierw złożył wniosek do sądu o stwierdzenie nabycia spadku po rodzicach. Do wniosku dołączył skrócone odpisy aktów zgonu rodziców oraz swoje akty urodzenia i akt małżeństwa. Sąd ustalił, że Jan, Anna i Tomasz są jedynymi spadkobiercami. Anna przesłała swoje pisemne oświadczenie do sądu, wyrażając zgodę na przyznanie całości spadku Janowi. Podczas rozprawy sądowej ustalono, że cała nieruchomość przypadnie Janowi. Jan i Tomasz byli obecni na rozprawie, a Anna połączyła się za pomocą wideokonferencji. Po zakończeniu sprawy spadkowej Jan formalnie stał się właścicielem domu, a następnie mógł dokonać jego przepisania na swoje nazwisko w księgach wieczystych.
Postępowanie spadkowe przed notariuszem
Ewa i jej dwie siostry, Agata i Monika, odziedziczyły działkę po zmarłych rodzicach. Chciały przekazać ją swojemu najmłodszemu bratu, Kamilowi, który chciał na niej wybudować dom. Monika mieszkała za granicą i miała ograniczone możliwości przyjazdu do Polski. Siostry zdecydowały się na postępowanie spadkowe przed notariuszem, co wymagało obecności wszystkich spadkobierców. Notariusz sporządził akt poświadczenia dziedziczenia, w którym Ewa, Agata i Monika zostały uznane za jedyne spadkobierczynie działki. Wszystkie siostry zgodnie postanowiły, że działka zostanie przekazana Kamilowi. Notariusz sporządził akt notarialny, w którym spadkobierczynie zrzekły się swoich udziałów na rzecz Kamila. Kamil następnie udał się do sądu wieczystoksięgowego, gdzie zarejestrował nowego właściciela działki w księgach wieczystych.
Trudności z zagranicznym spadkobiercą
Piotr, który mieszkał w Polsce, chciał przejąć dom po dziadkach. Jego brat Marek mieszkał w Stanach Zjednoczonych i nie mógł przyjechać do Polski ani ustanowić pełnomocnika. Piotr złożył wniosek do sądu o stwierdzenie nabycia spadku po dziadkach. Dołączył niezbędne dokumenty, w tym akty zgonu dziadków oraz swoje dokumenty tożsamości. Sąd zawiadomił Marka o toczącym się postępowaniu, informując go o jego prawach jako spadkobiercy. Piotr uczestniczył w rozprawie sądowej. Marek, mimo że nie mógł być obecny osobiście, przesłał do sądu swoje pisemne oświadczenie, wyrażając zgodę na przyznanie spadku Piotrowi. Sąd stwierdził nabycie spadku przez Piotra i przyznał mu prawo do całej nieruchomości. Piotr mógł następnie dokonać formalnego przepisania domu na siebie w księgach wieczystych.
Proces przepisania nieruchomości po zmarłych dziadkach może być skomplikowany, zwłaszcza gdy w grę wchodzi rodzeństwo lub spadkobiercy mieszkający za granicą. Kluczowym krokiem jest zainicjowanie sprawy spadkowej, która pozwoli na formalne stwierdzenie nabycia spadku i dział spadku, co umożliwi przeniesienie własności na wybraną osobę. Współpraca z prawnikiem oraz przygotowanie odpowiednich dokumentów są niezbędne, aby cały proces przebiegł sprawnie i zgodnie z prawem.
Potrzebujesz pomocy w sprawach spadkowych? Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w przygotowaniu wszelkich niezbędnych pism, aby proces przepisania nieruchomości przebiegł sprawnie i bezproblemowo. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
Zapytaj prawnika
