• Data: 2024-08-14 • Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Nabyłem w spadku ponad 20 lat temu – część nieruchomości, tzn. jestem jej współwłaścicielem. Dla nieruchomości tej nie jest założona księga wieczysta. Aby ją założyć, będzie przeprowadzona sprawa sądowa o zasiedzenie. Czy po zakończeniu sprawy i wpisaniu mnie do księgi wieczystej jako współwłaściciela urząd skarbowy może na mnie nałożyć jakiś podatek?
W Pana przypadku rozważyć trzeba podatek od spadków i darowizn. Zgodnie z art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
„Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej »podatkiem«, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
1) dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2) darowizny, polecenia darczyńcy;
3) zasiedzenia;
4) nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5) zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6) nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności”.
Wszystko więc zależy od tego, czy nabył Pan nieruchomość przez dziedziczenie, czy też nabędzie dopiero przez zasiedzenie.
Jeśli przez dziedziczenie, a to miało miejsce 20 lat temu, to zapewne podatek już Pan uregulował. Obowiązek podatkowy powstaje bowiem przy nabyciu w drodze dziedziczenia z chwilą przyjęcia spadku. Natomiast przy nabyciu w drodze zasiedzenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie, co wynika z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Jeżeli zaś nabycie następuje w częściach, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą nabycia poszczególnych części (art. 6 ust. 1a ustawy o podatku od spadków i darowizn).
Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Przy nabyciu w drodze zasiedzenia wyłącza się z podstawy opodatkowania wartość nakładów dokonanych na rzecz przez nabywcę podczas biegu zasiedzenia.
Wysokość podatku jest zależna od stopnia pokrewieństwa ze spadkodawcą, mamy też kwoty wolne i całkowite zwolnienie dla spadkobierców z najbliższego grona rodziny po warunkiem terminowego zgłoszenia dziedziczenia (art. 4a, art. 9 i art. 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn).
Nabycie własności w drodze zasiedzenia podlega opodatkowaniu w wysokości 7% podstawy opodatkowania; art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, określający kwoty wolne od opodatkowania, nie ma w tym wypadku zastosowania.
Wszystko więc zależy od tego, czy własność nabył Pan w drodze dziedziczenia czy zasiedzenia. To prawomocny wyrok sądowy – wskazujący na nabycie w drodze dziedziczenia bądź stwierdzający zasiedzenie – przesądzi o obowiązku podatkowym, jego wysokości i ewentualnym prawie do zwolnienia z podatku pod warunkiem zachowania terminów – dla osób dziedziczących po najbliższych z art. 4a przy dokonaniu zgłoszenia w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku stwierdzającego nabycie spadku można uniknąć zapłaty podatku od spadków, w innym wypadku trzeba go zapłacić jak dla I grupy podatkowej. Nadto zależy to od podstawy wejścia w posiadanie, bo przy zasiedzeniu nie ma zwolnienia ani kwot wolnych.
Podleganie podatkowi na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn na dzisiejszy stan prawny wyłączy podatek PIT (dochodowy), bowiem zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawy tej nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.
Gdyby Pan zasiedział nieruchomość jako osoba prawna, to ww. nie ma zastosowania i wówczas zasiedzenie nieruchomości będzie prowadziło do wystąpienia po stronie podatnika (osoby prawnej) przychodu w CIT do opodatkowania (tak również Dyrektor Krajowej Administracji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 06.08.2020 r., znak: 0111-KDIB2-1.4010.190.2020.1.AM).
Dziedziczenie Nieruchomości po Rodzicach
Pani Anna odziedziczyła po rodzicach połowę domu jednorodzinnego na wsi. Nieruchomość ta nie miała założonej księgi wieczystej. W ciągu kilku miesięcy od przyjęcia spadku zgłosiła dziedziczenie do urzędu skarbowego, korzystając z prawa do zwolnienia z podatku. Po latach, aby założyć księgę wieczystą, przeprowadziła postępowanie sądowe o zasiedzenie. Ponieważ nabycie nieruchomości miało miejsce na drodze dziedziczenia, Pani Anna nie musiała płacić dodatkowego podatku od zasiedzenia, jednak urząd skarbowy sprawdził, czy zostały spełnione warunki do zwolnienia z podatku.
Nabycie Nieruchomości przez Zasiedzenie
Pan Jan przez ponad 30 lat zamieszkiwał nieużywaną przez właścicieli działkę. Po upływie okresu zasiedzenia złożył wniosek do sądu o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości. Po wydaniu prawomocnego wyroku, który potwierdził jego prawa własności, Pan Jan został wpisany do księgi wieczystej jako właściciel. W związku z tym, że nabył nieruchomość przez zasiedzenie, musiał zapłacić podatek w wysokości 7% wartości nieruchomości.
Dziedziczenie z Pominięciem Zgłoszenia
Pani Katarzyna odziedziczyła mieszkanie po ciotce, jednak nie zgłosiła dziedziczenia do urzędu skarbowego w wymaganym terminie 6 miesięcy. Po latach, gdy chciała sprzedać mieszkanie, okazało się, że musi uregulować podatek od spadków. Ponieważ przegapiła termin zgłoszenia, nie mogła skorzystać ze zwolnienia podatkowego. Dodatkowo, przeprowadzając postępowanie o zasiedzenie współwłasności w sądzie, musiała liczyć się z obowiązkiem zapłaty kolejnego podatku od wartości części nieruchomości, którą uzyskała w ten sposób.
Obowiązek podatkowy przy nabyciu nieruchomości zależy od sposobu jej nabycia – dziedziczenia lub zasiedzenia. Przy dziedziczeniu istotne jest terminowe zgłoszenie do urzędu skarbowego, aby skorzystać ze zwolnienia z podatku. W przypadku zasiedzenia, obowiązuje podatek w wysokości 7% wartości nieruchomości, który należy uregulować po uprawomocnieniu się wyroku sądu.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz przygotowanie pism w sprawach związanych z dziedziczeniem i zasiedzeniem nieruchomości, zapewniając kompleksowe wsparcie na każdym etapie postępowania. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Radca prawny od 2005 roku, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Udziela porad z prawa cywilnego, pracy oraz rodzinnego, a także z zakresu procedury cywilnej i administracyjnej. Ma wieloletnie doświadczenie w stosowaniu prawa administracyjnego i samorządowego. Ukończyła również aplikację sądową. Obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika
