• Data: 2024-05-03 • Autor: Iryna Kowalczuk
Niedawno zmarła matka mojej żony, która zostawiła po sobie same długi. Moja żona ma zamiar odrzucić spadek i nie chce oczywiście, żeby długi przeszły na nasze dzieci. Dowiedziałem się, że sąd rodzinny musi wyrazić zgodę na odrzucenie spadku przez wnuki spadkodawczyni, ponieważ są one niepełnoletnie. W jaki sposób napisać wniosek?
Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może zostać złożone w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania (art. 1015 § 1 Kodeksu cywilnego – dalej K.c.). Dotyczy to zarówno spadkobiercy ustawowego, jak i testamentowego.
Ma Pan zatem czas na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu wnuków spadkodawcy w ciągu 6 miesięcy od dnia złożenia przez Pańską żonę oświadczenia o odrzuceniu spadku po jej matce.
Termin przewidziany w art. 1015 § 1 K.c. jest terminem zawitym prawa materialnego, co oznacza, że nie podlega on przywróceniu. Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku złożone po terminie nie wywołuje żadnych skutków prawnych.
Jeśli chodzi o odrzucenie spadku przez nieletnie dzieci i wnuki, odrzucenie spadku przez osobę niepełnoletnią jest czynnością przekraczającą zwykły zarząd. Oznacza to, że rodzice nie mogą bez zgody sądu opiekuńczego dokonać takiej czynności ani wyrażać zgody na jej wykonanie (art. 101 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
Musi więc Pan wystąpić do sądu opiekuńczego (którym jest wydział rodzinny i nieletnich sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania dzieci) z wnioskiem o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka. Jeśli z wnioskiem wystąpi tylko jedno z rodziców, drugie i tak musi zostać wysłuchane. Zgodnie bowiem z art. 583 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej K.p.c.) sąd udziela zezwolenia na wniosek jednego z rodziców po wysłuchaniu drugiego.
Sąd rozpatrując sprawę, ocenia między innymi legalność czynności (odrzucenie spadku zwykle jest zgodne z obowiązującym prawem) i jej celowość, to znaczy czy na odrzuceniu spadku nie ucierpi majątek dziecka. Ważne jest zatem dostarczenie dowodów, że spadek jest bardzo zadłużony i dla dzieci nie będzie korzystne jego przyjęcie.
Tak więc we wniosku należy uprawdopodobnić, że przyjęcie spadku pozostaje w sprzeczności z dobrem i interesem dzieci.
Wniosek musi być opłacony – opłatą stałą w wysokości 40 zł. Potwierdzenie uiszczenia opłaty należy załączyć do wniosku.
Po otrzymaniu zezwolenia sądu rodzinnego trzeba będzie odrzucić spadek w imieniu dzieci.
Jak stanowi art. 640 § 1 K.p.c., oświadczenie o prostym przyjęciu spadku lub z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku może być złożone przed notariuszem lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie. Notariusz lub sąd prześle niezwłocznie oświadczenie, wraz z załącznikami, do sądu spadku (ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy).
Zobacz również: Czy notariusz zawiadamia sąd o odrzuceniu spadku?
Treść oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku reguluje art. 641 K.p.c., powinno ono zawierać:
Oświadczenie powinno również zawierać wymienienie wszelkich wiadomych składającemu oświadczenie osób należących do kręgu spadkobierców ustawowych, a także wszelkich testamentów, chociażby składający oświadczenie uważał je za nieważne, oraz danych dotyczących treści i miejsca przechowania testamentów. Przy oświadczeniu należy złożyć wypis aktu zgonu spadkodawcy albo prawomocne orzeczenie sądowe o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzeniu zgonu, jeżeli dowody te nie zostały już poprzednio złożone. Składając takie oświadczenie, przy wniesieniu pisma do sądu należy uiścić stałą opłatę w wysokości 50 zł (art. 49 pkt 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych; Dz. U. z 2005 r., Nr 167, poz. 1398). Pismo powinno także spełniać ogólne warunki przewidziane dla pisma procesowego. Na podstawie art. 126 K.p.c. każde pismo procesowe powinno zawierać:
Jeżeli postępowanie przed sądem rodzinnym się przedłuża, to należy w ciągu 6 miesięcy od odrzucenia spadku przez Pana żonę złożyć do sądu spadku oświadczenie o odrzuceniu spadku również w imieniu jej małoletnich dzieci (wnuków spadkodawcy), zaznaczając jednocześnie, że postępowanie przed sądem rodzinnym o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu dzieci wciąż się toczy (można w sądzie rodzinnym uzyskać stosowne zaświadczenie o tym, że sprawa jest w toku). Przerwie to wówczas bieg sześciomiesięcznego terminu na złożenie stosownego oświadczenia do czasu wydania zgody przez sąd rodzinny.
Przypadek państwa Kowalskich
Państwo Kowalscy mieli trójkę dzieci i pięcioro wnuków. Gdy zmarła babcia, zostawiając po sobie duże długi, rodzina stanęła przed trudnym wyborem. Rodzice wnuków, po konsultacji z prawnikiem, zdecydowali się złożyć wniosek do sądu opiekuńczego o zezwolenie na odrzucenie spadku przez ich niepełnoletnie dzieci, aby chronić ich przyszłość finansową przed obciążeniami.
Historia rodziny Nowaków
Rodzina Nowaków dowiedziała się, że po śmierci dziadka, oprócz niewielkiego mieszkania, zostawił on również znaczne zobowiązania kredytowe. Rodzice, obawiając się, że przyjęcie spadku negatywnie wpłynie na przyszłość ich dzieci, podjęli decyzję o odrzuceniu spadku. W tym celu zwrócili się do sądu rodzinnego o odpowiednie zezwolenie, przedstawiając dowody na to, że długi znacznie przewyższają wartość majątku.
Przykład rodziny Wiśniewskich
Gdy zmarła ciocia, która miała tylko jedno niepełnoletnie dziecko - córkę rodziny Wiśniewskich, okazało się, że zostawiła po sobie znaczące długi. Rodzice dziewczynki, chcąc ochronić jej przyszłe interesy, natychmiast skonsultowali się z prawnikiem. Postanowili wystąpić do sądu z wnioskiem o odrzucenie spadku w jej imieniu, argumentując to dobrem dziecka, które było zagrożone przez potencjalne przejęcie zadłużenia.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
3. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Iryna Kowalczuk
Magister prawa, absolwentka Lwowskiego Państwowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych Ukrainy, uzyskany tytuł: magister prawa ukraińskiego; ukończyła także Studium Podyplomowe prawa UE na Uniwersytecie Warszawskim. Doświadczenie nabyła w trakcie pracy w dwóch kancelariach adwokackich. Ze względu na biegłość w analizie różnorodnych zagadnień prawnych w serwisie ePorady24.pl pełniła funkcję administratora. Udzielała porad z zakresu prawa spadkowego i rodzinnego oraz w sprawach związanych z prawem ukraińskim. Biegle posługuje się zarówno językiem ukraińskim, rosyjskim, jak i polskim. Z serwisem spadek.info współpracowała od początku jego istnienia czyli od 2012 roku.
Zapytaj prawnika
