• Data: 2023-11-30 • Autor: Tomasz Krupiński
Najczęściej jeśli myślimy o dziedziczeniu w małżeństwie, bierzemy pod uwagę spadkobranie po zmarłym małżonku. I jest to oczywista sprawa pod warunkiem, że nie doszło do rozwodu. Należy jednak wziąć pod uwagę także innych spadkobierców – zwłaszcza gdy mąż czy żona posiadają dzieci z poprzednich związków). Dzisiaj tłumaczymy sytuację dziedziczenia mieszkania nabytego przez męża przed ślubem. Jako przykład posłuży nam sprawa pani Ilony:
7 lat temu po raz drugi zawarłam związek małżeński (po rozwodzie). Obecny mąż jest również po rozwodzie. Oboje posiadamy dzieci z poprzednich związków. Dzieci obecnie są już pełnoletnie. Posiadamy z mężem wspólnotę majątkową. Mieszkamy w mieszkaniu nabytym przez męża w okresie, kiedy jeszcze nie byliśmy małżeństwem. Jedynym prawnym właścicielem tego mieszkania jest mój mąż. Chciałabym wiedzieć, jak wyglądałaby moja sytuacja mieszkaniowa w przypadku śmierci mojego męża? Czy miałabym jakiekolwiek prawo do tej nieruchomości?
W małżeństwie ze wspólnością majątkowa istnieją masy majątkowe: wspólna oraz należące do każdego z małżonków (majątek osobisty). Stosownie do Art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
„Do majątku osobistego każdego z małżonków należą: 1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej”.
Skoro małżonek nabył mieszkanie przez zawarciem związku małżeńskiego, mieszkanie jest jego majątkiem osobistym.
W razie śmierci danej osoby w skład spadku wchodzi wszystko, co ta osoba posiadała w dniu śmierci.
Przy związku małżeńskim ze wspólnością majątkową jest to udział 1/2 w majątku wspólnym (co do zasady) oraz cały majątek osobisty.
Małżonek ma prawo ustalić krąg spadkobierców, sporządzając testament. W takim przypadku może pominąć spadkobierców ustawowych, wskazując swoich spadkobierców według własnej woli.
Przy braku testamentu spadkobiercami według ustawy po małżonku są: jego dzieci, państwa wspólne dzieci oraz Pani jako żona. Według Kodeksu cywilnego:
„Art. 931. § 1. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
§ 2. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych”.
Brak testamentu oznacza spadkobranie ustawowe. W jego wyniku Pani dziedziczyłaby razem z dziećmi małżonka. Każde miałoby tyle samo. Lecz w przypadku, gdyby dzieci było więcej niż troje – Pani miałaby prawo do udziału w spadku w 1/4.
Stałaby się Pani współwłaścicielem mieszkania w części, jaka przypadłaby Pani wskutek spadkobrania po małżonku. Np: Pani i dwoje dzieci – w 1/3, Pani i troje dzieci – w 1/4,Pani i czworo dzieci – w 1/4.
Przy współwłasności mieszkania – od uzgodnień między spadkobiercami zależałoby, kto i na jakich zasadach korzysta z mieszkania. Robi się to z reguły w drodze działu spadku oraz zniesienia współwłasności. Ale te zagadnienia nie były przedmiotem pytania.
Przykład 1
Umiera pan Patryk, który posiada córkę z pierwszego małżeństwa oraz zostawił żonę. Do spadku powołana jest jego córka oraz druga żona w udziałach po 1/2. Obie kobiety dogadują się, że w mieszkaniu pozostanie macocha, jednak spłaci w ratach pasierbicę. Dzięki temu żona pana Patryka zostaje jedyną właścicielką nieruchomości.
Przykład 2
Pan Artur przed śmiercią spisał testament. Przekazał w nim swój dom (kupiony przed zawarciem drugiego małżeństwa) swojej drugiej żonie. Po śmierci pana Artura troje dzieci z jego pierwszego związku wystąpiło do macochy o zachowek. Jest zobowiązana go zapłacić, ponieważ dzieci byłyby spadkobiercami ustawowymi – czego pozbawił ich testament.
Jak widać, zakup nieruchomości przed ślubem nie zmienia wiele w kwestii spadkobrania. Do dziedziczenia dochodzi żona i dzieci zmarłego – ze wszystkich związków. Można to ograniczyć przez spisanie testamentu, choć i tak trzeba liczyć się z zapłatą zachowku.
Jeżeli nie jesteś pewien, jak będzie wyglądało dziedziczenie w Twojej sytuacji albo chcesz mieć na nie wpływ, warto przedstawić swoją indywidualną sytuację prawnikowi, który dokona analizy. Pomoże Ci zrozumieć przepisy prawne oraz wskaże najlepsze rozwiązania.
Już teraz wypełnij formularz znajdujący się pod tekstem i skontaktuj się z nami.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Tomasz Krupiński
Randa prawny.
Zapytaj prawnika
