Jak przyspieszyć sprawę spadkową w sądzie?

Dokonanie podziału fizycznego majątku spadkowego

Postępowanie spadkowe jest dwuetapowe. W pierwszej kolejności w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku ustala się krąg spadkobierców oraz wielkość przypadających im udziałów.

Drugi etap to dział spadku, który może być sądowy bądź umowny. Przeprowadzenie działu ma na celu przede wszystkim doprowadzenie do tego, aby przestała istnieć pomiędzy współspadkobiercami wspólność wynikająca z dziedziczenia, czyli faktyczne podzielenie masy spadkowej między uprawnionych spadkobierców (art. 681 Kodeksu postępowania cywilnego). Jeżeli do schedy spadkowej należy nieruchomość (tutaj: mieszkanie), dokonanie działu spadku może nastąpić w formie ugody sądowej lub notarialnej albo na drodze procesu sądowego. Celem działu spadku jest definitywny podział i rozliczenie masy spadkowej między spadkobiercami, określenie podziału miedzy uprawnionymi spadkobiercami, np. ustalenie zasad spłat, ustalenie warunków obejmujących zniesienie współwłasności. Jest to niestety bardzo trudny i nie da się ukryć, że i mocno konfliktowy moment fizycznego podziału masy spadkowej.

W opisanej przez Panią sytuacji kilku spadkobierców stało się współspadkobiercami, z tym, że jeden z nich posiada w nieruchomości największy udział. Taka wspólność, nie ma jednak charakteru ostatecznego, istnieje jedynie do momentu działu spadku. Jak rozumiem obecnie toczy się sprawa o dział spadku. Celem postępowania działowego jest przede wszystkim dokonanie podziału fizycznego majątku spadkowego, czyli określenie sched spadkowych poszczególnych spadkobierców. Zasadniczo Sąd dąży do ugodowego dokonania podziału spadku.

Zobacz również: Ustalenie masy spadkowej

Sposoby dokonania działu spadku przez sąd

Niemniej sąd, dokonując wyboru sposobu podziału spadku, w pierwszej kolejności bierze pod uwagę treść złożonego wniosku o dział spadku oraz stanowisko pozostałych spadkobierców, zapewniając jednocześnie, aby dział był zgodny z przepisami prawa oraz interesem wszystkich spadkobierców. W razie braku zgody sposoby podziału przez sąd są następujące:

• dokonanie działu fizycznego składników majątku spadkowego, polegającego na rozdzieleniu ich między wszystkich spadkobierców proporcjonalnie do przysługujących im udziałów w spadku,
• przyznać składniki majątku spadkowego jednemu bądź kilku spadkobiercom, wraz z obowiązkiem dokonania stosownej spłaty na rzecz pozostałych (art. 212 § 1 Kodeksu cywilnego),
• możliwe jest także przyznanie przedmiotu kilku spadkobiercom jako współwłasność na ich żądanie (art. 1044).
• sprzedać przedmioty spadkowe, a uzyskaną w ten sposób kwotę podzielić między spadkobierców w stosunku do przypadających im udziałów (art. 212 § 2).

Jak odzyskać spłatę od jednego ze spadkobierców?

Rozumiem, że na skutek przeprowadzenia postępowania o nabycie spadku największy udział w spadku otrzymał jeden ze spadkobierców, który jednakowoż nie jest skłonny do rozliczenia się z pozostałymi spadkobiercami. A zatem w tej sytuacji, jeśli wszyscy posiadacze udziałów w lokalu nie są w stanie się porozumieć, to sąd będzie zmuszony do wprowadzenia w życie najmniej korzystnego rozwiązania dla spadkobierców – sprzedaż nieruchomości przez komornika. Dział spadku poprzez licytację nieruchomości przez komornika i podział według udziałów spadkowych uzyskanych w ten sposób środków, jest to wariant mało korzystny – dajecie Państwo bowiem zarobić komornikowi, który sprzedaje nieruchomość za ułamek wartości. Zasadniczo nie zdarza się, aby cena uzyskana z takiej sprzedaży odpowiadała rynkowej wartości sprzedawanego lokalu. W tej sytuacji warto zawiesić postępowanie sądowe i spróbować sprzedać nieruchomość na własną rękę. Zatem zdecydowanie w Państwa wszystkich interesie byłoby nie dopuścić do sprzedaży lokalu w drodze licytacji komorniczej. Być może główny spadkobierca tego nie wie, więc należałoby go uświadomić w tej kwestii.

Nie wykluczam jednak, że źle zrozumiałam problem i jesteście Pastwo po dziale spadku ze wskazaniem konieczności spłaty przez głównego spadkobiercę pozostałych spadkobierców. W razie przyznania wyłącznej własności jednemu spadkobiercy sąd musi ustalić także spłaty, sposób i terminy ich uiszczania, wysokość odsetek oraz ewentualnie sposób zabezpieczenia ich spłaty, np. hipoteką na spadkowej nieruchomości. Spłaty mają wyrównać wartość udziałów w schedzie przypadających pozostałym spadkobiercom.

Termin uiszczenia spłat i dopłat nie może być dłuższy niż dziesięć lat. W sytuacjach wyjątkowych sąd może odroczyć termin wpłacenia raty. Także w razie przeprowadzania działu spadku w sądzie spłaty mogą być rozłożone na dłuższy czas, jeżeli osoby uprawnione do ich otrzymania na to się godzą. Jeśli zobowiązany do spłaty nie wywiązuje się z tego obowiązku, pozostali mogą ściągnąć je przymusowo – przez komornika sądowego.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.