• Data: 2022-07-21 • Autor: Marek Gola
Chcę wydziedziczyć brata, który jest moim najbliższym spadkobiercą (moi rodzice nie żyją, nie mam dzieci ani żony, nie mam innego rodzeństwa). Brat ma dwoje dzieci i wnuki, prawnuki, jego żona nie żyje. Czy jeśli go wydziedziczę, to obejmie to też jego potomków, tj. jego dzieci, wnuki i prawnuki i nie będą po mnie dziedziczyć?
Godzi się podkreślić, że wydziedziczenie jest możliwe tylko, jeśli zostanie spełniona jedna z trzech przesłanek przewidzianych w art. 1008 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym „spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:
1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych”.
Musi Pan mieć świadomość, że wydziedziczenie, by było skuteczne, musi nie tylko być zawarte w testamencie i wskazywać jedną z ww. przyczyn, ale także opisywać, na czym to zachowanie wydziedziczonego polegało wobec Pana jako spadkobiercy. Innymi słowy im szerszy i dokładniejszy opis, tym większe szanse na skuteczne wydziedziczenie. Pogląd taki prezentowany jest w tezie wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 24 kwietnia 2014 r., sygn. akt I ACa 23/14, zgodnie z którym, „dla zasadności wydziedziczenia nie ma decydującego znaczenia wola spadkodawcy, lecz obiektywne istnienie ściśle przewidzianych przez ustawodawcę w art. 1008 k.c. podstaw wydziedziczenia”.
Jeżeli chodzi o kwestię dla Pana najistotniejszą, tj. skuteczność wydziedziczenia, to przyczyny wydziedziczenia muszą dotyczyć zachowania konkretnej osoby, jego skutki rozciągają się jedynie na danego wydziedziczonego. W rezultacie wskutek wydziedziczenia zstępnego spadkodawcy zstępni wydziedziczonego uzyskują uprawnienie do zachowku po spadkodawcy. Nie ma przy tym znaczenia okoliczność, iż wydziedziczony zstępny przeżył spadkodawcę. Zstępni wydziedziczonego uzyskują swe własne prawo do zachowku (niezależne od prawa ich wstępnego).
Musi Pan mieć jednak świadomość, że uprawnionymi do zachowku są tylko osoby wskazane w art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego, tj. zstępni, rodzice i małżonek. Rodzeństwo nie jest uprawnione do zachowku.
Mój brat Jan od lat nie utrzymuje ze mną kontaktu. Pomimo moich prób pojednania, odmawia rozmów i nie interesuje się moim losem. Regularnie zachowuje się w sposób lekceważący wobec naszych wspólnych znajomych, publicznie podważa moje decyzje i wciąż szerzy nieprawdziwe informacje na mój temat. Uważam, że jego postępowanie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i zasługuje na wydziedziczenie. Chcę jasno opisać w testamencie te sytuacje, aby pozbawić go prawa do zachowku.
Kilka lat temu mój brat Michał popełnił przestępstwo wobec mojego najlepszego przyjaciela. Umyślnie zaatakował go, co doprowadziło do poważnych obrażeń. Jako że nie wyraził żadnej skruchy i wręcz starał się unikać odpowiedzialności, chcę go wydziedziczyć. Uważam, że taki czyn przeciwko osobie bliskiej mi emocjonalnie powinien być podstawą do pozbawienia go zachowku.
Mój brat Krzysztof od lat nie dba o nasze relacje rodzinne. Pomimo wielu okazji, nigdy nie zaoferował mi wsparcia, nawet w najtrudniejszych chwilach, takich jak choroba czy problemy finansowe. Uporczywie unika kontaktu i nie spełnia wobec mnie podstawowych obowiązków rodzinnych. Uważam, że jego zachowanie usprawiedliwia wydziedziczenie, które dokładnie opiszę w moim testamencie.
Wydziedziczenie jest poważnym krokiem, który wymaga spełnienia ściśle określonych warunków prawnych. Aby było skuteczne, konieczne jest dokładne opisanie w testamencie przyczyn, na podstawie których pozbawia się danej osoby prawa do zachowku. Warto pamiętać, że wydziedziczenie jednej osoby nie obejmuje jej potomków, którzy mogą domagać się zachowku po spadkodawcy.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w przygotowaniu pism, w tym testamentów i wydziedziczeń, dostosowanych do Twojej sytuacji prawnej. Skontaktuj się z nami, aby otrzymać fachowe wsparcie bez wychodzenia z domu. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 24 kwietnia 2014 r., sygn. akt I ACa 23/14
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Zapytaj prawnika
