• Data: 2024-12-04 • Autor: Adam Nowak
Tata niedawno zmarł. Niedługo przed śmiercią dopisał siostrę do swojego konta w banku, aby mu pomogła w zarządzaniu pieniędzmi, czyli w realizowaniu różnych opłat, wypłacaniu środków na życie. Czy po śmierci taty należy jej się połowa środków z jego konta, a druga połowa dopiero podlega spadkowi? Nadmienię, że tam były tylko wpływy taty, siostra nie robiła żadnych wpływów na konto tylko wypłacała.
Okoliczność, kto jest uprawniony (posiada pełnomocnictwo czy też jest współposiadaczem) do rachunku bankowego, nie jest w tym przypadku decydująca. Gromadzenie środków pieniężnych na rachunku bankowym jest jedynie formą przechowania, czynnością techniczną, która nie zmienia kwestii własności pieniędzy. Jeżeli jedna osoba wpłaci pieniądze na rachunek bankowy, to właściciel konta nie uzyskuje tylko z tego tytułu prawa własności tych środków. Nadal środki te stanowią własność osoby wpłacającej pieniądze.
Analogicznie, jeżeli osoba gromadzi własne środki pieniężne na koncie wspólnym, to współposiadacz konta tylko z tytułu dokonanej wpłaty nie nabywa prawa własności. Własność danego mienia nabywa się bowiem na podstawie określonej czynności prawnej (np. zawarcia umowy darowizny). Wpłata pieniędzy na rachunek bankowy nie jest czynnością prawną.
Na podstawie art. 725 Kodeksu cywilnego (K.c.) – przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub nieoznaczony, do przechowywania jego środków pieniężnych oraz, jeżeli umowa tak stanowi, do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych.
Natomiast z art. 50 ust. 1 ustawy – Prawo bankowe wynika, że posiadacz rachunku bankowego dysponuje swobodnie środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku. W umowie z bankiem mogą być zawarte postanowienia ograniczające swobodę dysponowania tymi środkami.
W kontekście powyższych rozważań w orzecznictwie przyjmuje się również, że przy określaniu, komu przysługuje wierzytelność o zwrot kwoty wpłaconej na rachunek bankowy, istotne jest, kto dokonywał wpłaty, czyli czyją własność stanowiły one przed ich wpłaceniem, gdyż z faktu dokonania wpłaty przez daną osobę wynika domniemanie faktyczne, że środki te należały do osoby dokonującej wpłaty.
W świetle powyższego należy stwierdzić, iż posiadanie wspólnego rachunku bankowego (oszczędnościowego) nie przesądza o własności środków zgromadzonych na tym rachunku. Samo dokonanie wpłaty pieniędzy na wspólny rachunek bankowy przez jednego z jego posiadaczy (współwłaściciela) bez zawierania umowy darowizny czy chociażby działania w celu dokonania nieodpłatnego przysporzenia w majątku tego posiadacza, nie skutkuje dla drugiego współposiadacza rachunku bankowego automatycznym nabyciem tych środków pieniężnych. Taka sytuacja mogłaby przykładowo wystąpić gdyby doszło do zawarcia umowy darowizny lub/i faktycznego przekazania środków finansowych przez jednego ze współwłaścicieli konta na rzecz drugiego współwłaściciela.
Jednakże samo uczynienie drugiej osoby współwłaścicielem konta nie oznacza, iż osoba, której pieniądze wpływają na wspólne konto poprzez tą wpłatę dokonuje kosztem swego majątku darowizny na rzecz drugiego współwłaściciela. Potwierdził to m.in. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 09.09.2013 r., nr IBPBII/1/436-152/13/MCZ:
„Należy bowiem nadmienić, że posiadanie wspólnego rachunku bankowego nie przesądza o własności środków znajdujących się na tym rachunku. Tym samym jedynie zawarcie umowy darowizny i/lub faktyczne przekazanie środków finansowych przez żonę na rzecz Wnioskodawcy wiązałoby się z koniecznością dokonania – dla celów zachowania zwolnienia z opodatkowania – zgłoszenia otrzymania darowizny przekraczającej kwotę wolną od podatku, we właściwym urzędzie skarbowym. Tak długo jak taka umowa nie zostanie zawarta lub nie dojdzie do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego (przedmiot darowizny nie zostanie faktycznie wydany – co oznacza, że środki finansowe znajdujące się na wspólnym rachunku bankowym małżonków nie staną się własnością Wnioskodawcy), to brak jest podstaw do zastosowania przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn.”
Reasumując, z samego tylko dopisania siostry do rachunku bankowego nie uzyskuje ona prawa własności do tych środków. Środki na koncie stanowią w całości własność ojca i wobec jego śmierci całość środków weszła do masy spadkowej.
Przypadek Współwłasności Konta Rodziców
Pani Janina, wdowa, miała wspólne konto bankowe ze swoją córką. Córka została dopisana do konta wyłącznie po to, aby pomóc w codziennych sprawach finansowych. Córka nie wpłacała na konto własnych środków, tylko realizowała opłaty i wypłacała pieniądze dla matki. Po śmierci pani Janiny córka chciała zachować połowę zgromadzonych środków, jednak po analizie prawnej okazało się, że wszystkie środki były własnością pani Janiny, co oznacza, że cała kwota trafiła do masy spadkowej.
Wspólny Rachunek Męża i Żony
Pan Andrzej miał wspólne konto bankowe z żoną, na które wpływały wyłącznie jego wynagrodzenia. Żona miała dostęp do konta, ale nie wpłacała na nie własnych środków. Po śmierci pana Andrzeja rodzina zastanawiała się, czy połowa zgromadzonych środków należy do żony. Po analizie prawnej ustalono, że ponieważ środki pochodziły wyłącznie z wynagrodzeń pana Andrzeja, ich właścicielem był wyłącznie on, a więc całość środków weszła do masy spadkowej.
Dopisanie Syna do Konta dla Wygody
Pan Zbigniew, starszy pan, dopisał swojego syna jako współwłaściciela konta bankowego, aby pomógł mu w zarządzaniu finansami. Na konto wpływała tylko emerytura pana Zbigniewa, którą syn wykorzystywał do opłacania rachunków ojca. Po śmierci pana Zbigniewa syn myślał, że przysługuje mu część zgromadzonych środków, jednak okazało się, że tylko obecność środków należących do ojca powoduje, że wchodzą one w skład spadku, a syn nie nabył prawa do ich części z tytułu współwłasności konta.
Dopisanie osoby do wspólnego konta bankowego nie oznacza automatycznego nabycia przez nią prawa własności do zgromadzonych tam środków. Właścicielem pozostaje osoba, która wpłaciła pieniądze, a po jej śmierci całość zgromadzonych środków wchodzi do masy spadkowej.
Oferujemy profesjonalne porady prawne oraz przygotowanie pism, które pomogą rozwiązać Twój problem prawny. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe - Dz.U. 1997 nr 140 poz. 939
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
