• Data: 2023-02-09 • Autor: Tomasz Krupiński
Mój tata, który zmarł 3 miesiące temu, prowadził jednoosobową działalność gospodarczą. Na tę działalność miał w leasingu samochód – do spłacenia zostało 10 rat. Oprócz tego miał drugie auto, które był jego prywatną własnością i miał je na siebie zarejestrowane. Mama żyje i mam 3 braci – umówiliśmy się co do tych samochodów, że są dla mnie. Spłaciłem już 3 raty leasingowe. Jednak w banku, który leasinguje samochód firmowy, powiedziano mi, że muszę dostarczyć pismo, że jestem jedynym spadkobiercą i wtedy będę mógł wykupić auto wraz z ostatnią ratą. Jak należy się za to zabrać formalnie, abym mógł przepisać na siebie oba samochody? Byliśmy już u notariusza i posiadam poświadczenie dziedziczenia. Rodzina zgadza się na to, abym był jedynym spadkobiercą.
Sytuacja nie jest tak prosta, jak się wydaje, a dotyczy nie tylko podziału spadku po zmarłym ojcu, ale również podziału majątku wspólnego Pan rodziców. Bardzo dobrze tę kwestie obrazuje fragment postanowienia Sądu Okręgowego w Gliwicach, cytuję fragment: „Nie ulega żadnej wątpliwości, a nawet nie jest kwestionowane w apelacji, że składniki majątku wspólnego wchodzące także w skład spadku dotyczą prowadzonego przez zmarłego przedsiębiorstwa, a więc składników majątku wspólnego małżonków. (…) To powoduje, że do spadku nie wchodzi całość majątku wspólnego małżonków, ale jego połowa, a spłacone długi związane z tym majątkiem wspólnym także muszą być podzielone po połowie pomiędzy małżonków, albowiem dotyczą one jednocześnie majątku wspólnego. (…) Dlatego też w skład spadku wchodzi tylko połowa majątku, a więc to, co przypadałoby spadkodawcy, to powoduje również, że można rozliczyć tylko połowę spłaty dokonanych długów, gdyż dotyczyły one całego majątku wspólnego. Część majątku wspólnego przyznana wnioskodawczyni również obciążona jest obowiązkiem regulowania tych długów, a skoro połowa majątku wspólnego przypada jej, to również połowa tego majątku jest obciążona długami, a w takim przypadku jest to połowa tych zobowiązań. (…).” [postanowienie Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 5 kwietnia 2017 r., III Wydział Cywilny Odwoławczy, sygn. akt III Ca 1620/16].
Lektura tego fragmentu wyjaśnia, że w Państwa sytuacji, nawet jeśli rodzeństwo i matka odrzucą spadek po tacie, to w dalszym ciągu w skład masy spadkowej wchodzić będzie jedynie udział w majątku wspólnym, tj. 1/2 wartości przedsiębiorstwa. Podobnie rzecz się ma z prawem leasingu, tj. ekspektatywą uzyskania tego prawa (jego równowartości). Wobec tego jedynym rozwiązaniem jest złożenie wniosku o dział spadku i podział majątku wspólnego między rodzicami.
Wedle przepisu art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) – od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. Zgodnie natomiast z przepisami art. 684 Kodeksu postępowania cywilnego w zw. z art. 567 § 3 K.p.c. – w postępowaniu o podział majątku wspólnego skład i wartość majątku ulegającego podziałowi ustala sąd. W sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami skład majątku wspólnego ustala się według chwili ustania wspólności majątkowej, a jego wartość według stanu tego majątku oraz cen w chwili dokonywania podziału (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 23 lutego 2018 roku, III CZP 103/17, OSNC 2019, nr 2, poz. 13).
W przypadku obu samochodów (tego w leasingu, jak i tego prywatnego) konieczne jest przeprowadzenie sprawy o dział spadku i podział majątku wspólnego. Ewentualnie wchodzi w grę darowizna od mamy udziału w majątku wspólnym, tj. w samochodach. Sądem właściwym jest sąd miejsca zamieszkania rodziców.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Tomasz Krupiński
Randa prawny.
Zapytaj prawnika
