• Data: 2024-05-03 • Autor: Tomasz Ciasnocha
Po śmierci mojej matki chciałam złożyć w sądzie rejonowym w miejscu jej zamieszkania (w Gdańsku) oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Tam poinformowano mnie, że powinnam udać się do sądu w Piasecznie, gdzie mieszkam. Załatwiłam więc sprawę w Piasecznie, po przeczytaniu różnych informacji w Internecie nie jestem jednak pewna, do którego sądu powinnam była ostatecznie złożyć oświadczenie o przyjęciu spadku. Jeśli okaże się, że się pomyliłam, co stanie się z przyjętym wnioskiem? Dowiedziałam się także, że aby przyspieszyć sprawę, warto złożyć oświadczenie przed notariuszem. Czy mogę zrobić to teraz? Chciałabym jeszcze wiedzieć, czy po śmierci mamy są naliczane odsetki od kredytów, które pozostawiła, a jeśli tak, czy mogę tego uniknąć.
Właściwość miejscową sądu, do którego należy złożyć oświadczenie o przyjęciu spadku, wskazuje art. 640 Kodeksu postępowania cywilnego (w skrócie: K.p.c.):
§ 1. Oświadczenie o prostym przyjęciu spadku lub z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku może być złożone przed notariuszem lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie. Notariusz lub sąd prześle niezwłocznie oświadczenie, wraz z załącznikami, do sądu spadku.
Z treści art. 640 K.p.c. wynika, że właściwym do przyjęcia samego tylko oświadczenia o przyjęciu spadku jest sąd miejsca zamieszkania spadkobiercy – w Pani przypadku sąd rejonowy w Piasecznie.
Sąd właściwy do przyjęcia oświadczenia o przyjęciu spadku przekazuje go do sądu spadku – tj. sadu rejonowego właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania zmarłego – w tym wypadku do sądu rejonowego w Gdańsku.
Mogłaby Pani złożyć oświadczenie w sądzie rejonowym w Gdańsku, jeżeli jednocześnie złożyłaby Pani wniosek o stwierdzenie nabycia spadku.
Zgodnie z § 2 cytowanego powyżej artykułu oświadczenia, o których mowa w paragrafie pierwszym, mogą być również składane w sądzie spadku w toku postępowania o stwierdzenie praw do spadku.
Oświadczenie o przyjęciu spadku pozostaje ważne bez względu na sąd, w którym zostanie złożone. W przypadku pomyłki sąd wydaje postanowienie, w którym stwierdza, że oświadczenie wpłynęło do niewłaściwej placówki, i przekazuje oświadczenie do właściwego sądu.
Zobacz również: Podział majątku po śmierci współwłaściciela
Pani na razie złożyła jedynie samo oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza bez wniosku o stwierdzenie jego nabycia. Sąd więc do momentu złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku sam z urzędu nie wyda postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, a Pani oświadczenie będzie leżało w aktach sądu rejonowego w Piasecznie.
Do Pani należy decyzja, czy wybierze Pani sądowe stwierdzenie nabycia spadku, czy też notarialne potwierdzenie dziedziczenia.
W przypadku wyboru notarialnego potwierdzenia dziedziczenia nie będzie Pani musiała ponownie składać oświadczenia o przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza, gdyż już je Pani skutecznie złożyła – na co ma Pani dowód w postaci kopii z potwierdzeniem daty wpływu do sądu i pobrania opłaty skarbowej.
Teoretycznie nawet gdyby Pani złożyła w sądzie wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, a w międzyczasie uzyskałaby Pani u notariusza potwierdzenie nabycia spadku, to sąd poinformowany o tym fakcie umorzyłby swoje postępowanie.
Nabycie spadku następuje w momencie otwarcia spadku – to znaczy w momencie śmierci spadkodawcy. W tym samym momencie następuje zmiana dłużnika – dług ze spadkodawcy przechodzi na spadkobiercę. Nie następuje więc jakiekolwiek przerwanie naliczania odsetek.
Chcąc uniknąć naliczenia odsetek, może Pani spłacić dług matki, zanim jeszcze uzyska Pani sądowe lub notarialne potwierdzenie, że jest spadkobierczynią. Bank nie może bowiem odmówić Pani prawa do uregulowania zadłużenia matki. Zgodnie bowiem z art. 356 § 2 Kodeksu cywilnego „jeżeli wierzytelność pieniężna jest wymagalna, wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia od osoby trzeciej, chociażby działała bez wiedzy dłużnika”.
Przykład pani Anny z Krakowa
Pani Anna po śmierci ojca zdecydowała się przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Ponieważ mieszkała w Krakowie, a jej ojciec zmarł i mieszkał w Warszawie, nie była pewna, do którego sądu powinna się udać. Po konsultacji z prawnikiem, złożyła oświadczenie w sądzie rejonowym w Krakowie. Dzięki temu, że prawidłowo zinterpretowała przepisy, cała procedura przebiegła sprawnie i bez zbędnych komplikacji.
Przypadek pana Marka z Wrocławia
Pan Marek, mieszkaniec Wrocławia, po śmierci matki musiał zdecydować, gdzie złożyć oświadczenie o przyjęciu spadku. Jego matka mieszkała i zmarła we Wrocławiu, co sprawiło, że zgodnie z obowiązującymi przepisami mógł złożyć oświadczenie w tym samym mieście. Zdecydował się na złożenie dokumentów w sądzie rejonowym we Wrocławiu, co ułatwiło mu szybsze przeprowadzenie całego procesu.
Historia pana Jakuba z Gdyni
Pan Jakub, po śmierci brata, którego ostatnim miejscem zamieszkania było Poznań, stanął przed koniecznością złożenia oświadczenia o przyjęciu spadku. Zamieszkały w Gdyni Jakub, na podstawie informacji uzyskanych od prawnika, złożył oświadczenie w miejscowym sądzie rejonowym w Gdyni. Po weryfikacji, sąd przekazał dokumenty do odpowiedniego sądu w Poznaniu, co było zgodne z przepisami i znacznie przyspieszyło proces spadkowy.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Tomasz Ciasnocha
Prawnik, absolwent Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w Lublinie. Studia ukończył w 2015 roku obroną pracy magisterskiej w Katedrze Prawa Pracy o temacie „Zakaz konkurencji w trakcie i po ustaniu stosunku pracy”. Podczas studiów praktykował w kancelariach adwokackich i radcowskich oraz w prokuraturze, udzielał również porad prawnych w Uniwersyteckiej Poradni Prawnej głównie z zakresu prawa cywilnego oraz rodzinnego. Ukończył aplikację komorniczą w Izbie Komorniczej przy Sądzie Apelacyjnym w Lublinie. W 2018 roku uzyskał pozytywny wynik z egzaminu komorniczego i został powołany na stanowisko asesora komorniczego przez Prezesa Sądu Apelacyjnego w Lublinie. Nieprzerwanie od 2015 roku pracuje jako asystent komornika, aplikant, a teraz jako asesor komorniczy i kierownik kancelarii. W 2018 roku ukończył także projekt edukacyjny „Pracownia Liderów Prawa” – program naukowy pod patronatem Ministerstwa Sprawiedliwości. Specjalizuje się głównie w prawie cywilnym, rodzinnym, postępowaniu cywilnym oraz egzekucyjnym. Interesuje się również prawem pracy, nieruchomości i ich obrotem, a także prawem nowych technologii i rynkiem e-commerce.
Zapytaj prawnika
