Szukamy prawnika. Oferta dla radców prawnych i adwokatów

Darowizna mieszkania wnuczne a żądanie zachowku

• Data: 2024-05-07 • Autor: Iryna Kowalczuk

Moja mama 15 lat temu przepisała aktem darowizny mieszkanie na moją córkę, czyli wnuczkę. Miałam jednego brata, który już nie żyje. Czy jego syn będzie mógł żądać po śmierci mojej mamy zachowku od darowanego mojej córce mieszkania? W jakiej wysokości?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Darowizna mieszkania wnuczne a żądanie zachowku

Zachowek od darowizny

Zgodnie z art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.): „zstępnym [dzieciom, wnukom – przyp. aut.], małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek)”.

Według § 2 art. 991 K.c.: „jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia”.

Z powyższych przepisów wynika, że zobowiązany do zapłaty zachowku jest spadkobierca po osobie zmarłej (Pani córka spadkobierczynią po swojej babci nie jest). Jednak z innych przepisów regulujących problematykę zachowku wynika, że również osoba, która otrzymała od spadkobiercy darowiznę doliczoną do spadku, ponosi odpowiedzialność za zapłatę zachowku.

Według art. 1000 § 1 K.c.: „Jeżeli uprawniony nie może otrzymać należnego mu zachowku od spadkobiercy lub osoby, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, może on żądać od osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku. Jednakże obdarowany jest obowiązany do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny”.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Darowizna dokonana przed mniej niż 10 laty

W kwestii zachowku należy wziąć pod uwagę oprócz art. 991 K.c. także inne przepisy K.c., w szczególności art. 994, 1000 i 1001.

Według art. 993 K.c.: „przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów ani poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny uczynione przez spadkodawcę”.

Zgodnie z art. 994 § 1 K.c.: „przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku”.

Podsumowując powyższe rozważania, należy stwierdzić, że darowizna mieszkania dla córki uczyniona przez Pani mamę będzie zaliczana do spadku, jeżeli nie jest to drobna darowizna, zwyczajowo w danych stosunkach przyjęta (oczywiście darowizna nieruchomości taką nie jest) i jeżeli została dokonana mniej niż przed 10 laty, licząc od dnia śmierci Pani mamy (dnia otwarcia spadku).

Jak wynika z opisu sprawy, darowizna została dokonana 15 lat temu, a Pani mama wciąż żyje, tak więc taka darowizna nie będzie zaliczana do spadku, a co ta tym idzie – zachowek od takiej darowizny nikomu się nie należy. Pani córka po śmierci babci nie będzie zobowiązana do zapłaty żadnego zachowku.

Przykłady

 
Sprawa Pana Jana

Pan Jan, mieszkańcy dużej aglomeracji, zdecydował się przekazać swojemu wnukowi, Michałowi, mieszkanie wartości 500 000 zł, dwadzieścia lat przed swoją śmiercią. Michał nie jest jedynym potencjalnym spadkobiercą - Jan ma jeszcze dwie córki, które również mają prawo do dziedziczenia. Po śmierci Pana Jana, jedna z córek rozważa żądanie zachowku, argumentując, że darowizna mieszkania wpłynęła na wielkość spadku. Jednak ze względu na upływ ponad dziesięciu lat od momentu darowizny, mieszkanie nie wchodzi w skład masy spadkowej i żądanie zachowku jest bezzasadne.

 
Sprawa Pani Ewy

Pani Ewa pięć lat temu postanowiła przekazać swoje mieszkanie w Warszawie swojej wnuczce, Kasi, za pośrednictwem aktu darowizny. Mieszkanie to miało wartość 800 000 zł. Pani Ewa miała jednego syna, który zmarł, ale pozostawił po sobie syna – Tomasza, który mógłby rościć sobie prawa do spadku po babci. W związku z tym, po śmierci Pani Ewy, Tomasz może domagać się od Kasi zapłaty zachowku, który obliczany jest na podstawie wartości darowanego mieszkania, ponieważ darowizna odbyła się mniej niż dziesięć lat temu.

 
Sprawa Pani Beaty

Pani Beata, kilka lat przed śmiercią, przekazała aktem darowizny swoje mieszkanie w Krakowie swojemu wnukowi, Adamowi. Beata miała również córkę, która zmarła, ale zostawiła dwoje dzieci. Po śmierci Beaty, wnuczka, będąca córką zmarłej córki Beaty, decyduje się żądać zachowku, twierdząc, że darowizna mieszkania zmniejszyła wartość spadku, który przypadałby jej z ustawy. Mimo to, Adam może być zobowiązany do zapłaty zachowku, jeżeli wartość mieszkania zostanie uznana za znaczące wzbogacenie i przekroczenie wolnej od podatku kwoty darowizny.

 

Podsumowanie

 

Darowizna mieszkania wnuczkowi może podlegać roszczeniom o zachowek ze strony innych potencjalnych spadkobierców. Warto zwrócić uwagę na okres czasu, jaki upłynął od momentu darowizny - jeśli jest krótszy niż dziesięć lat przed śmiercią darczyńcy, darowizna ta może być wliczona do masy spadkowej. Osoby planujące przekazanie majątku w formie darowizny powinny konsultować się z radcą prawnym, aby uniknąć potencjalnych problemów prawnych po swojej śmierci.

Oferta porad prawnych

 

Potrzebujesz pomocy prawnej w kwestii darowizn i zachowków? Skontaktuj się z naszymi ekspertami prawnymi online, aby uzyskać profesjonalne porady oraz wsparcie w przygotowaniu niezbędnych dokumentów. Nasz zespół jest dostępny 24/7, aby pomóc Ci w każdej sytuacji prawnej. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Iryna Kowalczuk

O autorze: Iryna Kowalczuk

Magister prawa, absolwentka Lwowskiego Państwowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych Ukrainy, uzyskany tytuł: magister prawa ukraińskiego; ukończyła także Studium Podyplomowe prawa UE na Uniwersytecie Warszawskim. Doświadczenie nabyła w trakcie pracy w dwóch kancelariach adwokackich. Ze względu na biegłość w analizie różnorodnych zagadnień prawnych w serwisie ePorady24.pl pełniła funkcję administratora. Udzielała porad z zakresu prawa spadkowego i rodzinnego oraz w sprawach związanych z prawem ukraińskim. Biegle posługuje się zarówno językiem ukraińskim, rosyjskim, jak i polskim. Z serwisem spadek.info współpracowała od początku jego istnienia czyli od 2012 roku.


Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl

Szukamy prawnika »