Odpowiedzialności za długi rodziców za ich życia i po śmierci

Kiedy dzieci odpowiadają za długi rodziców?

Odpowiadając na Pana pytanie: za życia rodziców nie musi Pan w żadnym razie spłacać zobowiązania kredytowego, gdzie stroną umowy są Pana rodzice – o ile oczywiście nie poręczył Pan za rodziców lub w inny sposób, przez inną czynność prawną, nie przyjął Pan zobowiązania za ten dług na siebie.

Sytuacja będzie natomiast wyglądać inaczej po śmierci Pana rodziców, gdyż spadkobiercy mogą odpowiadać za długi spadkodawcy, o ile spadku np. nie odrzucą. Generalnie bowiem w skład spadku – zgodnie z art. 922 Kodeksu cywilnego (K.c.) – wchodzą również długi zmarłego. Pan jako syn dziedziczy spadek z ustawy w pierwszej kolejności.

Jak uchronić się przed dziedziczeniem długów po rodzicach?

Poniżej postaram się Panu wytłumaczyć, jak się można przed taką odpowiedzialnością wybronić. Otóż, jak stanowi art. 1012 K.c., spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić.

Są to 3 możliwe rozwiązania: przyjmując spadek wprost, dziedziczy Pan długi rodziców, przyjmując z dobrodziejstwem inwentarza, odpowiada Pan za długi do wartości spadku (tj. do wartości jego aktywów), a odrzucając spadek, pozbywa się Pan niejako wszystkiego: i aktywów, i pasywów. W Pana sytuacji, gdyby rodzice przestali spłacać zadłużenie, może Pan albo spadek odrzucić, albo przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza, jeżeli rodzice mają poza długami – hipotetycznymi jak na ten moment – jakiś majątek; inwentarz ten sporządza komornik.

Odrzucenie spadku po śmierci rodziców

Gdyby istniała po śmierci rodziców sytuacja, o jakiej mówimy, proszę pamiętać, że zgodnie z art. 1015 K.c.:

„Art. 1015. § 1. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.

§ 2. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza”.

Podstawowym skutkiem złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku jest wyłączenie odrzucającego od dziedziczenia [B. Kordasiewicz (w:) System prawa prywatnego, t. 10, s. 411 i następne], w drodze fikcji prawnej z art. 1020 K.c. jest on bowiem traktowany tak, jakby nie dożył chwili otwarcia spadku.

Przykłady

Odrzucenie spadku

Pan Adam dowiedział się o śmierci swojej matki, która zostawiła po sobie długi kredytowe oraz niewielkie oszczędności. Obawiając się, że jego własne finanse zostaną nadmiernie obciążone, zdecydował się na skorzystanie z możliwości odrzucenia spadku. Skontaktował się z notariuszem, aby złożyć stosowne oświadczenie w terminie sześciu miesięcy od śmierci matki, co pozwoliło mu uniknąć przejęcia długów.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza

Pani Katarzyna, córka zmarłego ojca, który zmarł zostawiając po sobie mieszkanie oraz zobowiązania kredytowe, postanowiła przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Zdecydowała się na tę opcję, aby chronić swoje prywatne majątek przed roszczeniami wierzycieli. Po sporządzeniu przez komornika inwentarza majątku, okazało się, że wartość mieszkania znacznie przewyższa wartość długów, co umożliwiło jej spłacenie zobowiązań bez utraty własnych środków finansowych.

Automatyczne przyjęcie spadku

Rodzeństwo Tomasz i Anna nie zdecydowali się na żadne działania po śmierci ich ojca, który zostawił zarówno majątek, jak i długi. Po upływie sześciu miesięcy od dnia, w którym zostali poinformowani o śmierci ojca i o tym, że są jego spadkobiercami, ich brak działania został potraktowany jako przyjęcie spadku w prosty sposób. W konsekwencji musieli odpowiedzieć za wszystkie zobowiązania ojca, zarówno z jego majątku, jak i z własnych środków, co przysporzyło im znaczących problemów finansowych.

Podsumowanie

Jako potencjalny spadkobierca długów swoich rodziców, można zabezpieczyć swoje finanse poprzez odpowiednie zarządzanie spadkiem. Istnieją trzy opcje: przyjęcie spadku bez ograniczeń, z dobrodziejstwem inwentarza lub jego odrzucenie. Kluczowe jest, aby dokonać świadomego wyboru w terminie sześciu miesięcy od dowiedzenia się o tytule powołania do spadku, aby uniknąć automatycznego przejęcia wszystkich zobowiązań spadkowych.

Oferta porad prawnych

Potrzebujesz profesjonalnej pomocy prawnej w sprawach spadkowych? Skontaktuj się z nami, aby otrzymać online porady prawne oraz pomoc w przygotowaniu odpowiednich pism, które uchronią Cię przed niechcianymi długami. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.