• Data: 2024-12-02 • Autor: Katarzyna Nosal
Pytanie dotyczy działu spadku, w tym częściowego, po naszych rodzicach pomiędzy mną i moim bratem. W skład spadku wchodzi mieszkanie, środki pieniężne w bankach i gotówka przechowywana w domu, a także wyposażenie mieszkania, przedmioty. Ze względu na trudności w podziale majątku ruchomego (nie doszliśmy jeszcze do porozumienia, co kto zatrzyma dla siebie) chcielibyśmy najpierw dokonać częściowego działu spadku u notariusza: ja wzięłabym mieszkanie, a brat środki pieniężne w wysokości zbliżonej do wartości mieszkania, które są zdeponowane na lokatach bankowych plus te przechowywane w domu. W związku z tym mam kilka pytań:
Odpowiadając w kolejności na zadane pytania, wyjaśniam, co następuje.
Wskazane przez Panią koszty to z całą pewnością koszty do rozliczenia. Zwłaszcza koszty wywozu mogą być nawet, w mojej ocenie, uznane za długi spadkowe. Koszty te także powinny być rozliczone zgodnie z udziałem w spadku. Koszty utrzymania mieszkania, o ile w mieszkaniu nie zamieszkiwał jeden ze współspadkobierców, także należy uznać za koszty do podziału w takiej kwocie, jaka była wymagana dla utrzymania nieruchomości. Gdyby jeden ze współspadkobierców korzystał po śmierci spadkodawcy z nieruchomości, to należałoby uznać, ze koszty te zostały wygenerowane przez niego (prąd) lub też, że ponosił je w zamian za bezumowne korzystanie lokalu do czasu podziału. Rozliczenie kosztów powinno być ujęte w akcie notarialnym w tym celu, by uniknąć późniejszych nieporozumień. Ostatecznie bowiem każdy powinien otrzymać kwotę i przedmioty o wartości odpowiadającej wartości swojego udziału. W tym mieści się także rozliczenie poniesionych już kosztów na przedmioty czy utrzymanie spadku oraz kwestie spłat i dopłat między współspadkobiercami.
Gotówkę zdeponowaną w banku mogą Państwo podzielić później. Ważne, żeby jednak mieć jakiś dowód ustalenia podziału (zwykłe porozumienie na piśmie) oraz by dokonywać wypłat przelewami na konta spadkobierców. Wszystko po to, aby w przyszłości uniknąć zainteresowania się tymi środkami przez fiskusa.
Odpowiadając na ostatnie pytanie: nie ma potrzeby, aby umowa w kwestii działu dotyczącego wyposażenia czy przedmiotów o nieznacznej wartości była sporządzona w formie pisemnej. Prawo polskie dopuszcza umowy ustne z pewnymi wyjątkami. W przypadku działu rzeczy ruchomych nie ma konieczności zawierania umów w formie pisemnej, chociaż niewątpliwie warto takie porozumienie spisać choćby po to, by uniknąć później wzajemnych pretensji o wartość podziału zwłaszcza w kontekście działów dokonanych wcześniej. W mojej ocenie warto takie porozumienie spisać, wskazując wartość przedmiotów, wartość udziałów, a także ewentualne nierówności do uzupełnienia z działu notarialnego czy finansowego. Takie porozumienie powinno zawierać klauzulę, że spadkobiercy postanowienia porozumienia uznają za wyczerpujące w zakresie ich roszczeń z tytułu działu.
Rodzeństwo dzieli spadek częściowo, by uniknąć sporów o majątek ruchomy
Po śmierci rodziców, dwie siostry odziedziczyły wspólnie mieszkanie, samochód, środki na koncie bankowym i wartościowe przedmioty z kolekcji ojca. Zdecydowały się na częściowy dział spadku u notariusza – jedna z sióstr wzięła mieszkanie, pokrywając różnicę wartości spłatą z części oszczędności rodziców, druga zaś przejęła samochód i resztę środków. Podział pozostałych przedmiotów, takich jak kolekcja, ustaliły później w drodze pisemnego porozumienia.
Rozliczenie kosztów utrzymania mieszkania przed działem spadku
Po śmierci rodziców brat i siostra odziedziczyli mieszkanie oraz oszczędności. Brat przez dwa lata opłacał czynsz, remonty i sprzątanie nieruchomości. Podczas działu spadku u notariusza wzięto pod uwagę te koszty, które pomniejszyły wartość spłaty, jaką siostra miała przekazać bratu, przejmując mieszkanie na własność. Dzięki temu uniknęli konfliktów o dodatkowe rozliczenia.
Podział środków na koncie bankowym po czasie
Po odziedziczeniu spadku bracia postanowili częściowo podzielić majątek – jeden z nich przejął mieszkanie, a drugi miał otrzymać środki z konta bankowego. Ponieważ termin zakończenia lokaty bankowej przypadał za pół roku, sporządzili pisemne porozumienie, w którym ustalili, że środki zostaną podzielone proporcjonalnie po upływie lokaty, a wypłaty będą realizowane przelewami na ich konta. Porozumienie chroniło ich przed późniejszymi sporami o środki.
Częściowy dział spadku pozwala na rozdzielenie części majątku bez konieczności natychmiastowego ustalania podziału całości. Można go przeprowadzić u notariusza, uwzględniając rozliczenie kosztów utrzymania spadku, takich jak czynsz czy sprzątanie. Środki finansowe lub rzeczy ruchome można podzielić w późniejszym terminie na podstawie pisemnego porozumienia, co minimalizuje ryzyko sporów. Aby skorzystać z naszej pomocy w kwestiach spadkowych, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawach spadkowych lub przygotowania odpowiedniego pisma? Opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a nasi eksperci udzielą Ci wsparcia.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Nosal
Radca prawny od 2005 roku, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Udziela porad z prawa cywilnego, pracy oraz rodzinnego, a także z zakresu procedury cywilnej i administracyjnej. Ma wieloletnie doświadczenie w stosowaniu prawa administracyjnego i samorządowego. Ukończyła również aplikację sądową. Obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika
