Co wchodzi w skład długów spadkowych?

Zobowiązania, które nie wygasają po śmierci

Zgodnie z art. 922 § 1 i Kodeksu cywilnego (w skrócie: K.c.) do długów spadkowych należą obowiązki zmarłego, którego nie wygasają z chwilą śmierci, a także koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania spadkowego, obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów zwykłych i poleceń, jak również inne obowiązki przewidziane w przepisach księgi niniejszej.

Jeżeli chodzi o długi spadkowe (obowiązki) powstałe za życia spadkodawcy – do tej kategorii należą wszystkie długi, które nie wygasają z chwilą otwarcia spadku. Są to po pierwsze stosunki zobowiązaniowe, w których spadkodawca był dłużnikiem, na przykład obowiązek zwrotu pożyczki, przedmiotu użyczenia, zapłaty wymagalnego czynszu, uiszczenia wymagalnych rat renty lub alimentów, zwrotu przedmiotu darowizny w razie jej skutecznego odwołania, przedmiotu przechowania, użyczenia, wykupu weksla itp. Po drugie zaś pewne zobowiązania mogą powstać na skutek wygaśnięcia stosunku prawnego, którego podmiotem był spadkodawca w chwili śmierci, na przykład obowiązek wydania przedmiotu użytkowania.

Szczególnego rodzaju długami spadkowymi mogą być: koszty leczenia spadkodawcy, opieki nad nim, jego utrzymania, koszty związane z jego ostatnią chorobą poprzedzającą zgon, czyli wydatki poniesione przez określone osoby przed śmiercią spadkodawcy w związku z jego niedołęstwem lub chorobą, a których spadkodawca nie zdążył lub nie mógł – wobec braku środków – uregulować.

Spadek obciążają koszty postępowania spadkowego, w szczególności takie koszty jak: koszty zabezpieczenia spadku (art. 634 Kodeksu postępowania cywilnego; w skrócie: K.p.c.), spisu inwentarza (art. 637 K.p.c.), ogłoszenia testamentu (art. 646 i następne K.p.c.), przesłuchania świadków testamentu ustnego (art. 661 i następne K.p.c.), powołanie wykonawcy testamentu (art. 664 i następne K.p.c.), zarządu majątkiem spadkowym (art. 989 § 2 K.c.), wynagrodzenie wykonawcy testamentu i kuratora spadku. Do długów spadkowych natomiast nie można zaliczyć zabezpieczenia przedmiotu zapisu windykacyjnego (art. 636¹ K.p.c.).

Oznacza to, że spadkiem są tylko te prawa i obowiązki zmarłego, które mają charakter cywilnoprawny, majątkowy i nie są ściśle związane z osobą spadkodawcy, a oprócz tego nie przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy osoby te są spadkobiercami.

Przepisy spadkowe nie mają zastosowania do wielu praw i obowiązków, co do których, z natury rzeczy, nie wchodzi w grę ich dziedziczenie w drodze spadkobrania, oraz takich praw, które na podstawie szczególnych przepisów przechodzą na oznaczone osoby. Zaliczyć tu należy prawa i obowiązki publicznoprawne, osobiste, rodzinne oraz te, które z mocy przepisów szczególnych przechodzą na oznaczone osoby, bez względu na to, czy są one spadkobiercami.

Praca w gospodarstwie, opieka nad chorym, koszty leczenia – czy to długi spadkowe?

Praca, którą wykonywał Pan w gospodarstwie ojca, nie stanowi długu spadkowego, chyba że miał ją Pan wykonywać odpłatnie i nie otrzymał Pan za to wynagrodzenia. Opieka nad spadkodawcą też może zaliczać się do długów spadkowych tylko wtedy, gdy była odpłatna, a Pan nie otrzymał za nią zapłaty, ponieważ np. ojciec nie miał pieniędzy na zapłatę. Natomiast jeśli ponosił Pan koszty zakupu leków, jedzenia itd. i potrafi to Pan udokumentować, to można niewątpliwie mówić o długu spadkowym, o ile oczywiście nie były to z Pana strony wyłącznie akty dobrej woli. Jeśli poniósł Pan nakłady finansowe na gospodarstwo, to te bezapelacyjnie stanowią długi spadkowe – na Pana wniosek podlegają rozliczeniu w postępowaniu działowym. Te wszystkie okoliczności natomiast świadczą na Pana plus w takim sensie, że zwiększają szanse na przyznanie Panu gospodarstwa na własność.

Kontrpropozycja działu spadku po ojcu

Co do działu spadku: nie musi się Pan zgadzać na propozycję siostry, ale powinien Pan we wniosku przedstawić swoją.

Poniżej załączam wyciąg z przepisów K.p.c., które regulują kwestie związane z treścią wniosku o dział spadku – zgodnie z Pana życzeniem:

Art. 680:

§ 1. We wniosku o dział spadku należy powołać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia oraz spis inwentarza, jak również podać, jakie spadkodawca sporządził testamenty, gdzie zostały złożone i gdzie się znajdują. Jeżeli spis inwentarza nie został sporządzony, należy we wniosku wskazać majątek, który ma być przedmiotem działu.

2. W wypadku gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić dowody stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy.

Art. 681:

Jeżeli stwierdzenie nabycia spadku jeszcze nie nastąpiło i nie został sporządzony zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wydaje sąd w toku postępowania działowego, stosując przepisy rozdziału 8.

Art. 682:

Współspadkobiercy powinni podać sądowi swój wiek, zawód, stan rodzinny oraz dane co do swych zarobków i majątku, a także zarobków i majątku małżonka, wyjaśnić, w jaki sposób korzystali ze spadku dotychczas, jak również podać inne okoliczności, które mogą mieć wpływ na rozstrzygnięcie, co każdy ze współspadkobierców ma otrzymać ze spadku. Jeżeli przedmiotem działu jest gospodarstwo rolne, współspadkobiercy powinni w szczególności podać dane dotyczące okoliczności przewidzianych w art. 214 Kodeksu cywilnego.

Art. 683:

Na żądanie uczestnika działu, zgłoszone nie później niż na pierwszej rozprawie, sąd spadku może przekazać sprawę sądowi rejonowemu, w którego okręgu znajduje się spadek lub jego znaczna część, albo sądowi rejonowemu, w którego okręgu mieszkają wszyscy współspadkobiercy.

Art. 684:

Skład i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala sąd.

Art. 685:

W razie sporu o istnienie uprawnienia do żądania działu spadku, jak również w razie sporu między współspadkobiercami o to, czy pewien przedmiot należy do spadku, sąd spadku może wydać postanowienie wstępne.

Art. 686:

W postępowaniu działowym sąd rozstrzyga także o istnieniu zapisów zwykłych, których przedmiotem są rzeczy lub prawa należące do spadku, jak również o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów, poczynionych na spadek nakładów i spłaconych długów spadkowych.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.