Chcę sprzedać część spadku po rodzicach, co muszę zrobić?

Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku

Z załączonego do sprawy dokumentu wynika, że aktualnie dysponuje Pani jedynie postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku. Takie postanowienie sądu określa osoby, które dziedziczą spadek po zmarłym oraz wysokość przypadającego na nich udziału spadkowego. Nie określa ono natomiast, jakie kto nabywa przedmioty należące do spadku. Zgodnie z art. 1035 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r., poz. 1360; dalej w skrócie K.c.) – jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu, tj. przepisów dotyczących Wspólności majątku spadkowego i działu spadku. Zgodnie z art. 195 K.c. własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Natomiast zgodnie z art. 196 §1 K.c. współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną. Domniemywa się, że udziały współwłaścicieli są równe. Natomiast do rozporządzenia rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu (np. sprzedaż nieruchomości), potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. W braku takiej zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeka mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli (art. 199 K.c.). Ważny w kontekście Pani przykładu jest art. 1036 K.c., zgodnie z którym spadkobierca może za zgodą pozostałych spadkobierców rozporządzić udziałem w przedmiocie należącym do spadku. W braku zgody któregokolwiek z pozostałych spadkobierców rozporządzenie jest bezskuteczne o tyle, o ile naruszałoby uprawnienia przysługujące temu spadkobiercy na podstawie przepisów o dziale spadku.

Postępowanie o dział spadku

Z uwagi na to, że do tej pory nie podzielili Państwo spadku, zasadne jest wystąpienie o dział spadku. W postępowaniu działowym określa się, co wchodzi w skład spadku, wyszczególnia się przedmioty tego spadku, określa się ich wartości oraz można znieść współwłasność tych rzeczy (nieruchomości) poprzez sprzedaż i podział sumy uzyskanej ze sprzedaży zgodnie z udziałami lub też przyznanie danej rzeczy (nieruchomości) jednemu ze spadkobierców na wyłączną własność z obowiązkiem spłaty pozostałych spadkobierców. Przeprowadzenie działu spadku umożliwi Państwu rozporządzenie przedmiotami należącymi do spadku.

Jeżeli chodzi o dział spadku, to może on nastąpić albo na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, albo na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców (art. 1037 § 1). Nadto jeżeli do spadku należy nieruchomość, to umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego lub też dział powinien być przeprowadzony przed sądem powszechnym.

Podział majątku wspólnego rodziców

Jeżeli przedmiotem majątku spadkowego jest majątek wspólny (wspólność majątkowa małżeńska) rodziców, to aby przeprowadzić dział spadku, należy również dokonać podziału majątku wspólnego rodziców. W tym celu we wniosku o przeprowadzenie działu spadku należy wskazać:

1. informacje, że rodzice posiadali wspólny majątek (łączyła ich wspólność majątkowa małżeńska);
2. informacje, czy udziały rodziców w majątku wspólnym są równe, czy też nierówne, a jeśli nierówne, to dlaczego i w jakim stosunku;
3. wymienić poszczególne przedmioty, które stanowiły majątek spadkowy po zmarłym ojcu oraz określić ich wartość (art. 680 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego; dalej w skrócie „K.p.c.”);
4. wymienić poszczególne przedmioty, które stanowiły majątek spadkowy po zmarłej mamie (z uwzględnieniem wielkość udziału w nieruchomości po śmierci męża) oraz określić ich wartość (art. 680 § 1 K.p.c.);
5. żądanie przeprowadzenia podziału majątku wspólnego zmarłych małżonków;
6. żądanie przeprowadzenie działu spadku po zmarłych rodzicach oraz wskazać, w jaki sposób ten dział ma wyglądać.

W związku z tym, że w skład spadku wchodzi nieruchomość, to wraz z wnioskiem należy przedstawić dowody stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy (art. 680 § 2 K.p.c.). Takimi dowodami mogą być: akt notarialny nabycia nieruchomości czy też odpis z księgi wieczystej nieruchomości.

Koszty przeprowadzenia działu spadku w sądzie

Z uwagi na koszty, jakie wiążą się ze złożeniem sprawy do sądu, warto jest porozumieć się co do przeprowadzonego działu spadku, co będzie miało wpływ na wysokość opłat stałych, których wniesienie warunkuje rozpoznanie sprawy przez sąd. Koszty postępowania będą przedstawiały się następująco:

1. 1000 zł od wniosku o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej, a w przypadku gdy wniosek zawiera zgodny projekt podziału majątku, to wówczas pobiera się opłatę stałą w kwocie 300 zł (art. 38 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Dz. U. z 2022 r., poz. 1125);
2. 500 zł od wniosku o dział spadku, a jeżeli zawiera zgodny projekt tego działu, to wówczas pobiera się opłatę w wysokości 300 zł (art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Dz. U. z 2022 r., poz. 1125); natomiast w sytuacji gdy wniosek o dział spadku połączony jest ze zniesieniem współwłasności, to opłata wynosi 1000 zł, a w przypadku zgodnego projektu takiego działu 600 zł (art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Dz. U. z 2022 r., poz. 1125).

Zatem, aby rozporządzić majątkiem spadkowym, muszą Państwo przeprowadzić postępowanie o dział spadku.

Przykłady

Podsumowanie

Podział majątku po zmarłych rodzicach wymaga formalnego postępowania o dział spadku, aby precyzyjnie określić, które składniki majątku przypadają poszczególnym spadkobiercom. Współwłaściciele mogą podzielić majątek na podstawie zgodnej umowy lub poprzez orzeczenie sądu. Ważne jest uwzględnienie wartości poszczególnych składników i uzgodnienie sposobu rozporządzenia majątkiem, co pozwoli na jego sprzedaż, zatrzymanie lub przekazanie spadkobiercom zgodnie z ich wolą. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Oferta porad prawnych

Oferujemy profesjonalne porady prawne online i pomoc w sporządzaniu pism – opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a my zajmiemy się resztą. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.