• Data: 2024-12-27 • Autor: Katarzyna Bereda
Dwadzieścia lat temu rozwiodłam się z byłym mężem. Rozwód nastąpił z orzeczeniem o jego winie, odebrano mu również władzę rodzicielską nad naszą córką (dwa lata). Otrzymałam również alimenty, które pobierałam z funduszu alimentacyjnego do trzynastego roku życia córki, później wyjechałyśmy za granicę i do tej pory przebywamy poza krajem. Od rozwodu nie miałam kontaktu z byłym mężem. Córka ma teraz dwadzieścia siedem lat. Aktualnie były mąż poinformował mnie, że jego ojciec zmarł i córka może być spadkobierczynią (obawiamy się długów). Niestety nie chce podać innych informacji. Jak możemy samodzielnie dowiedzieć się, czy ja lub córka musimy podejmować jakieś kroki prawne? Mam jedynie imię i nazwisko byłego teścia. Dodam, iż nie mamy meldunku ani miejsca zamieszkania w Polsce.
W pierwszej kolejności wskazuję, iż Pani jako była żona nie jest powołana do spadku po zmarłym byłym teściu. Jeżeli natomiast ojciec córki poinformował, iż odrzucił spadek po ojcu, to w jego miejsce w następnej kolejności do spadku powołane są jego dzieci. Zaznaczam, iż zgodnie z treścią art. 931 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.):
„§ 1. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
§ 2. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych”.
Wobec tego, jeżeli obawiają się Panie długów, córka powinna również spadek odrzucić – albo przed sądem, albo przed notariuszem. Poza granicami kraju córka może złożyć oświadczenie przed konsulem – ważne jest zachowanie terminu 6 miesięcy od momentu dowiedzenia się o powołaniu do spadku.
Zgodnie bowiem z treścią art. 1015 § 1 K.c. „Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania”. Ustawodawca w art. 1015 K.c. ustanawia termin, w ciągu którego potencjalny spadkobierca powinien zadeklarować się, czy spadek przyjmuje, czy też go odrzuca. Oświadczenie woli powinno być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania (art. 1015 § 1 K.c.).
Pod pojęciem „dowiedzenie się o tytule powołania” należy rozumieć stan faktyczny, z którego wynika powołanie spadkobiercy. Podstawowymi jego elementami są: powzięcie przez spadkobiercę wiadomości o śmierci spadkodawcy i pozytywna wiadomość o faktach, z których wynika jego powołanie do spadku.
Odrzucenie spadku powoduje, że spadkobierca traci prawa i obowiązki wchodzące w skład spadku ze skutkiem ex tunc i jest traktowany tak, jakby nie dożył chwili jego otwarcia – ważne jest jednak to, aby spadek był odrzucony dopiero po powołaniu spadkobiercy do spadku, a nie wcześniej. Dla zachowania terminu złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku wystarczające jest wniesienie do sądu (przed upływem terminu) podpisanego przez spadkobiercę oraz zawierającego niezbędne dane oświadczenia o przyjęciu bądź też odrzuceniu spadku (tak m.in. post. SN z 20.2.1963 r., sygn. akt I CR 109/63, Legalis; post. SN z 15.10.2015 r., sygn. akt II CZ 71/15).
Wobec tego dla córki termin 6 miesięcy liczy się od momentu, gdy ojciec poinformował ją o tym, że spadek odrzucił. Jeżeli córka nie może stawić się w Polsce, aby odrzucić spadek przed notariuszem – jedyną możliwością jest udanie się do konsula i tam odrzucenie spadku. Konsul może wymagać dostarczenia skróconego aktu zgonu dziadka – jednak proszę dowiedzieć się, czy będzie taka konieczność, czasami bowiem udaje się spadek odrzucić bez tego dokumentu.
Dziedziczenie po byłym teściu może rodzić ryzyko przejęcia długów, zwłaszcza gdy spadkobiercy, przebywający za granicą, mają ograniczony dostęp do informacji o stanie spadku. Warto pamiętać, że dorosłe dzieci po odrzuceniu spadku przez rodzica mogą być kolejnymi powołanymi do dziedziczenia i w takiej sytuacji również mogą złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. W przypadku braku możliwości osobistego złożenia oświadczenia w Polsce, można to zrobić przed konsulem, co jest kluczowe dla zabezpieczenia się przed niespodziewanymi zobowiązaniami.
Potrzebujesz porady prawnej lub pomocy w sporządzeniu pisma? Opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a nasi prawnicy pomogą Ci znaleźć rozwiązanie. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20.2.1963 r., sygn. akt I CR 109/63
3.Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15.10.2015 r., sygn. akt II CZ 71/15
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
Zapytaj prawnika
